«Για να είναι επιτυχημένες οι επιχειρήσεις η κοινωνία πρέπει να είναι υγιής και για να είναι υγιής, η κοινωνία χρειάζεται επιτυχημένες επιχειρήσεις», εξηγεί ο γκουρού του μάνατζμεντ Μ. Ε. Πόρτερ. Πώς μεταφράζεται η θεωρία στην πράξη; Η ολομέλεια του ΕΚ εξέτασε την περασμένη εβδομάδα θέματα που σχετίζονται με την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και το πώς μπορούν να συμβάλλουν οι επιχειρήσεις στην ανάπτυξη και την υπέρβαση της κρίσης.

Η χρήση ηλιακής ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή, η αξιοποίηση τοπικών προμηθευτών, η εμμονή σε βιολογικά, βιοδιασπώμενα και γενικά περιβαλλοντικά υπεύθυνα προϊόντα ή η καλή μεταχείριση των εργαζομένων είναι μέρος της κοινωνικής «ευθύνης» που μπορεί να ορισθεί ως «η ευθύνη των επιχειρήσεων για τις επιπτώσεις της λειτουργίας τους στην κοινωνία, το περιβάλλον, τις αρχές, τα δικαιώματα και τον καταναλωτή».

Η συζήτηση βασίστηκε σε εκθέσεις που απορρέουν από την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη.

Στην πρώτη έκθεση περί «διαφάνειας και υπευθυνότητας στην επιχειρηματική συμπεριφορά» με εισηγητή τον Ιταλό ευρωβουλευτή του ΕΛΚ,  Raffaele Baldassare, για την επιτροπή Νομικών Θεμάτων τονίζεται ότι δεν είναι δυνατόν η ευθύνη για τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια να παραδίδονται από τις δημόσιες αρχές στις εταιρίες.

«Είναι σημαντικό να τοποθετήσουμε τη συζήτηση για την εταιρική ευθύνη σε ευρύτερο πλαίσιο που θα διασφαλίζει ότι αν και ως πολιτική θα παραμείνει αυστηρά εθελοντική, ο διάλογος θα συνεχίζεται για την επιβολή μέτρων εφ’ όσον κρίνεται απαραίτητο», δήλωσε ο ίδιος.

Σύμφωνα με την έκθεση Baldassare η κοινωνική ευθύνη της επιχείρησης προάγει την ανταγωνιστικότητά της. Αυτό δεν σημαίνει ότι αυτομάτως οιαδήποτε παρέμβαση ΕΚΕ ενισχύει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα μιας επιχείρησης, παρά το γεγονός ότι ορισμένες δράσεις μπορούν να ενισχύσουν μια επιχείρηση.

Με βάση τις παρατηρήσεις αυτές ο εισηγητής θεωρεί ότι πρέπει να ενισχυθεί ο δεσμός μεταξύ ΕΚΕ, ανταγωνιστικότητας και πολιτών, μέσω μιας σειράς φιλόδοξων δράσεων με σκοπό την ενίσχυση της αμοιβαιότητας μεταξύ εμπορικών στρατηγικών των επιχειρήσεων και του κοινωνικού περιβάλλοντος εντός του οποίου οι επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται.

 

Για τον λόγο αυτό, ο εισηγητής ενθαρρύνει την υποστήριξη καινοτόμων λύσεων οι οποίες μπορούν να παράσχουν τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν κοινωνικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις όπως οι ευφυείς μεταφορές και τα αποτελεσματικά από οικολογική άποψη προϊόντα.

Ο εισηγητής συμφωνεί με τον γενικό στόχο για τη βελτίωση της διαφάνειας, τις διαδικασίες αυτορρύθμισης και από κοινού ρύθμισης και της αναγνώρισης της ΕΚΕ από την αγορά. Πρόκειται πράγματι για ουσιώδη στοιχεία για την αύξηση του επιπέδου εμπιστοσύνης των πολιτών στις επιχειρήσεις, μικραίνοντας τη διαφορά μεταξύ των προσδοκιών των πολιτών και αυτού που αντιλαμβάνονται οι πολίτες ως πραγματική συμπεριφορά των επιχειρήσεων.

Οι εργαζόμενοι
Στην έκθεση της επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών υποθέσεων που υπογράφει ως εισηγητής ο Βρετανός Σοσιαλιστής  Richard Howitt, σημειώνεται ότι οι επιχειρήσεις οφείλουν να αποδεικνύουν την κοινωνική τους υπευθυνότητα δημιουργώντας αξιοπρεπώς αμειβόμενες θέσεις εργασίας, φροντίζοντας για την υγεία και την ασφάλειά των εργαζομένων, την αξιοπρέπεια των συντάξεων και τη τήρηση ορθών πρακτικών από τις ίδιες και τους προμηθευτές τους.

Θεωρεί ότι η «κοινωνική ευθύνη» θα πρέπει επίσης να σέβεται θεμελιώδεις αρχές και δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων, ιδιαίτερα, του δικαιώματος του συνέρχεσθαι, του δικαιώματος για συλλογικές διαπραγματεύσεις, της απαγόρευσης της καταναγκαστικής εργασίας, της κατάργησης της παιδικής εργασίας και της εξάλειψης των διακρίσεων στην εργασία.

Ο Βρετανός ευρωβουλευτής σημειώνει πως «η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στις επιχειρήσεις είναι απαραίτητο συστατικό της αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στην αναζωογόνηση της ευρωπαϊκής οικονομίας-. Η εταιρική κοινωνική ευθύνη είναι ευθύνη των επιχειρήσεων, όμως είναι ευθύνη της Ευρώπης να διασφαλίσει πως θα την κάνουν πραγματικότητα».

Στην έκθεση Howitt  τονίζεται ότι είναι λυπηρό η ΕΚΕ να εξακολουθεί να επικεντρώνεται κυρίως στα περιβαλλοντικά πρότυπα εις βάρος των κοινωνικών προτύπων τα οποία, ωστόσο, είναι βασικής σημασίας για την αποκατάσταση ενός κοινωνικού κλίματος που να ευνοεί την οικονομική μεγέθυνση και την κοινωνική σύγκλιση.

Ο βρετανός ευρωβουλευτής προειδοποιεί ότι οι επιχειρήσεις θα μπορούν στο μέλλον να είναι βιώσιμες μόνο αν υπάρχουν στο πλαίσιο μιας βιώσιμης οικονομίας, και ότι δεν μπορεί να υπάρχει εναλλακτική λύση πέραν της προσαρμογής σε ένα μέλλον χαμηλής κατανάλωσης άνθρακα, όπου περιλαμβάνεται η διατήρηση του παγκόσμιου κοινωνικού και φυσικού κεφαλαίου, μια διαδικασία στην οποία η ΕΚΕ πρέπει να διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο.

Η έκθεση αναγνωρίζει ότι η οικονομική κρίση συνοδεύεται από αύξηση της αβεβαιότητας στην απασχόληση, ιδιαίτερα για τις γυναίκες, από αποκλίσεις στις συνθήκες εργασίας, οι οποίες οφείλονται εν μέρει στην ανάθεση υπεργολαβιών, από εξαναγκασμό σε μερική απασχόληση για πολλά άτομα που αναζητούν θέσεις πλήρους απασχόλησης, από την αύξηση εργασιακών και εργατικών πρακτικών ενίοτε στα όρια της εκμετάλλευσης και από μια επανεμφάνιση του άτυπου τομέα.

Ζητείται από την Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Πολυμερές Φόρουμ να εξετάσουν συγκεκριμένα το φαινόμενο της αυξημένης ανάθεσης υπεργολαβιών, να καθοδηγείται το έργο αυτό από τις κατευθυντήριες γραμμές των Ηνωμένων Εθνών που εφαρμόζονται στην αλυσίδα εφοδιασμού.
Πηγή: Ιστοσελίδα Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

 

Συνέργεια ιδιωτικού και δημόσιου τομέα

Η έκθεση Howitt  τάσσεται υπέρ της μεγαλύτερης έμφασης που δίδεται στον αντίκτυπο των δημόσιων πολιτικών στην ΕΚΕ.  Η έμφαση αυτή περιλαμβάνει την εφαρμογή των συστάσεων που διατυπώνονται στη «μελέτη του Εδιμβούργου», η οποία διεξήχθη για λογαριασμό της Επιτροπής για τα κενά διακυβέρνησης καθώς και την ανάγκη επίτευξης απτών αποτελεσμάτων όσον αφορά την εφαρμογή κοινωνικών δεικτών, ιδίως μέσω των δημόσιων συμβάσεων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλείται να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο αναλαμβάνοντας με τη σειρά της δέσμευση για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας, την ηθική διαχείριση των συνταξιοδοτικών της επενδύσεων και τη στήριξη εθελοντικών δράσεων από το προσωπικό της Επιτροπής.

Στην έκθεση υπενθυμίζεται η σχέση μεταξύ εταιρικής ευθύνης και εταιρικής διακυβέρνησης και υποστηρίζεται η εφαρμογή κωδίκων ορθής πρακτικής και καθηκόντων των διευθυντικών στελεχών με σκοπό την προώθηση της υιοθέτησης της ΕΚΕ και την ενσωμάτωσή της στην εταιρεία.

Ωστόσο, τονίζεται εξίσου η σημασία της συνέχισης των συμπληρωματικών ιδιωτικών και εθελοντικών δράσεων, ιδίως βάσει των οφελών που συνεπάγεται η στήριξη της αρχής της «σύγκλισης» τέτοιου είδους πρωτοβουλιών. Υποστηρίζεται ότι είναι προτιμότερη η προώθηση της εθελοντικής συνεργασίας από νέες υποχρεωτικές πρωτοβουλίες όσον αφορά τα κοινωνικά σήματα.

Όλα τα παραπάνω είναι γνωστά, όσον αφορά τις κατευθυντήριες αρχές του ΟΗΕ, ως ο «έξυπνος συνδυασμός» ρυθμιστικών και εθελοντικών προσεγγίσεων, και είναι όντως ευφυής η υιοθέτηση της ίδιας προσέγγισης από την ΕΕ.

 

Ο αντίκτυπος στο επιχειρείν

-Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί ριζική μεταβολή στην επενδυτική κοινότητα, δεδομένου ότι 1.123 επενδυτές (οι οποίοι διαχειρίζονται συνολικά περιουσιακά στοιχεία ύψους 32 τρισεκατομμυρίων δολαρίων) υιοθέτησαν τις αρχές του ΟΗΕ για υπεύθυνες επενδύσεις (UNPRI.

-Το Ευρωπαϊκό Φόρουμ για τις Βιώσιμες Επενδύσεις εκτιμά ότι η παγκόσμια κοινωνικά υπεύθυνη αγορά επενδύσεων είχε φτάσει περίπου στα 7 τρισεκατομμύρια ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2010, και ότι 82 επενδυτές, με επικεφαλής  την Aviva Global Investors, η οποία διαχειρίζεται περιουσιακά στοιχεία ύψους 50 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, ζήτησαν στη Διάσκεψη Κορυφής του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη να γίνει υποχρεωτική η υποβολή εκθέσεων απολογισμού για την εταιρική βιωσιμότητα.

-Μελέτη του 2009 με θέμα «Πράσινοι νικητές», που εξέτασε 99 εταιρείες, έδειξε ότι, σε 16 διαφορετικούς βιομηχανικούς τομείς, οι εταιρείες με στρατηγικές ΕΚΕ απέδιδαν κατά τουλάχιστον 15% περισσότερο από τον μέσο όρο του τομέα τους, κάτι που αντιστοιχεί σε επιπλέον χρηματιστηριακή αξία ύψους 498 εκατ. ευρώ (650 εκατομμυρίων δολαρίων) ανά εταιρεία.

-Ο αριθμός των επιχειρήσεων της ΕΕ οι οποίες υπέγραψαν τις δέκα αρχές ΕΚΕ του

Παγκόσμιου Συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών αυξήθηκε από 600 το 2006 σε 1900

το 2011.

-Ο αριθμός των οργανώσεων των οποίων οι χώροι δραστηριοτήτων καταχωρίσθηκαν

στο πλαίσιο του συστήματος οικολογικής διαχείρισης και ελέγχου (EMAS)

αυξήθηκε από 3.300 το 2006 σε 4.600 το 20119.

-Ο αριθμός των εταιρειών της ΕΕ οι οποίες υπέγραψαν διακρατικές επιχειρησιακές

συμφωνίες με παγκόσμιες ή ευρωπαϊκές οργανώσεις εργαζομένων, σχετικά με

θέματα όπως τα πρότυπα εργασίας, αυξήθηκε από 79 το 2006 σε πάνω από 140 το

2011.

– Ο αριθμός των μελών της πρωτοβουλίας εταιρικής κοινωνικής συμμόρφωσης

(Business Social Compliance Initiative), μιας πρωτοβουλίας επιχειρήσεων

απευθυνόμενης σε εταιρείες που θέλουν να βελτιώσουν τους όρους εργασίας στις

αλυσίδες εφοδιασμού τους, αυξήθηκε από 69 το 2007 σε πάνω από 700 το 2011.

– Ο αριθμός των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που δημοσιεύουν εκθέσεις βιωσιμότητας

σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της πρωτοβουλίας για την υποβολή

εκθέσεων απολογισμού σε παγκόσμιο επίπεδο αυξήθηκε από 270 το 2006 σε πάνω

από 850 το 2011.