Συνέντευξη στον ΓΙΑΝΝΗ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗ
Η κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου από την Κύπρο προς την Ελλάδα μέσω της Κρήτης είναι απολύτως εφικτός από τεχνική άποψη, τονίζει στην «Κ» ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής της Ελλάδας, Γιώργος Παπακωνσταντίνου. Ο υπουργός επιβεβαιώνει την ύπαρξη σχετικής προμελέτης από την ελληνική πλευρά και η υλοποίηση του σχεδίου θα κριθεί από την οικονομική του βιωσιμότητα. Η Ελλάδα είναι έτοιμη να υποδεχτεί φυσικό αέριο και σε υγροποιημένη μορφή. Τέλος ο Έλληνας υπουργός  συζήτησε με τις κυπριακές αρχές την ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου με το ηπειρωτικό δίκτυο της Ελλάδας.

Η Υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού κα Πραξούλα Αντωνιάδου σε συνάντηση με τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής της Ελλάδας κ. Γεώργιο Παπακωνσταντίνου.

-Οι έρευνες σε Κύπρο και Ισραήλ επιβεβαίωσαν την ύπαρξη κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Ευρώπη είναι η εγγύτερη αγορά για εξαγωγή. Ο ρόλος της Ελλάδας ποιος είναι;

Μέχρι τώρα οι βασικές διαδρομές για την παροχή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη ήταν δύο: η πρώτη από τη Ρωσία και τώρα δημιουργείται η δεύτερη από το Αζερμπαϊτζάν. Στη δεύτερη επίκεινται οι αποφάσεις για το πώς θα ανοίξει με εναλλακτικές στο τραπέζι τους αγωγούς ITGI (Ιnterconnector-Turkey-Greece-Italy, Τrans Adriatic Pipeline (ΤΑΒ), Nabucco. Τώρα, με τις επιβεβαιώσεις διαμορφώνεται μια τρίτη διαδρομή, ένα εξαιρετικό σημαντικό γεγονός. Στην πρώτη διαδρομή η Ελλάδα δεν έχει γεωγραφική επαφή, στη δεύτερη διαδρομή υπάρχει δυνητικά δίοδος μέσω της Ελλάδας, ενώ στην τρίτη διαδρομή η Ελλάδα μπορεί να είναι και παραγωγός. Στην Ανατολική Μεσόγειο υπάρχει φυσικό αέριο (σίγουρα σε Κύπρο και Ισραήλ) και ελπίζουμε και στην Ελλάδα. Μέχρι να μπει το γεωτρύπανο δεν μπορείς να είσαι απόλυτα σίγουρος. Τα δεδομένα αλλάζουν και δίνουν μια νέα προοπτική.

–Στην Ελλάδα υπάρχει μια σημαντική υποδομή για τη διαχείριση φυσικού αερίου (αγωγοί, σταθμός υποδοχής υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Ρεβυθούσα), όπως και σχέδια για νέες υποδομές (νέος τερματικός σταθμός LNG στη Βόρεια Ελλάδα), ενώ κατασκευάζεται το ελληνικό τμήμα του ITGI και διακλάδωση προς Βουλγαρία (IGB). Σε όλα αυτά προσθέτουμε μια προμελέτη της ελληνικής Δημόσιας Επιχειρήσεις Αερίου για έναν υποθαλάσσιο αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ελλάδα. Πέρα από τις πολιτικές διακηρύξεις έχουν προχωρήσει και σε τεχνικά θέματα οι συζητήσεις με Κύπρο και Ισραήλ για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου;

Πέρα από τις υποδομές που αναφέρατε υπάρχει και κάτι ακόμα. Μια τοπική αγορά χρήσης του φυσικού αερίου που αναπτύσσεται με μεγάλη ταχύτητα. Το οικιακό δίκτυο επεκτείνεται σε νέες περιοχές της χώρας που δεν καλύπτονταν. Σε οποιοδήποτε αγωγό δημιουργηθεί πέρα από την τελική αγορά πρέπει να υπάρχουν και ενδιάμεσες αγορές που να μπορούν να απορροφήσουν ένα τμήμα της ζήτησης. Η Ελλάδα είναι μια τέτοια αγορά. Γίνονται τεχνικές συζητήσεις, υπάρχει πράγματι μια προμελέτη της ΔΕΠΑ η οποία εξετάζει τη δυνατότητα δημιουργίας αγωγού φυσικού αερίου από την Κύπρο στην Κρήτη και από εκεί στην Πελοπόννησο. Επίσης εξετάζει τις εναλλακτικές μεταξύ κατασκευής αγωγού και ενός σταθμού LNG. Τεχνικά φαίνεται ότι η λύση του αγωγού είναι απολύτως εφικτή -σε σχέση με βάθη και άλλες τεχνικές δυσκολίες- και μένει προς διερεύνηση η οικονομική βιωσιμότητα του όλου εγχειρήματος. Χρειάζεται μια τεχνοοικονομική μελέτη που να επιβεβαιώνει ότι ένας αγωγός είναι η καλύτερη λύση –αν δεν είναι τότε να πάμε στην άλλη εναλλακτική, την υγροποίηση- και να «κουμπώνει» τη λύση του αγωγού με τα κοιτάσματα της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου.

Στον αμυντικό τομέα αναδεικνύεται ένας άξονας Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, με υπογραφή συγκεκριμένων διμερών συμφωνιών. Υπάρχουν αντίστοιχες κινήσεις και στο πεδίο της ενέργειας;

Τον τελευταίο χρόνο η Ελλάδα έχει ανοίξει με το Ισραήλ σειρά συζητήσεων για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων. Έχουν γίνει επαφές σε υψηλό επίπεδο και πρόσφατα επισκέφθηκα τον ομόλογό μου. Το Ισράηλ δεν έχει πάρει ακόμη τις αποφάσεις του. Μελετά όλα τα ενδεχόμενα και το επόμενο τρίμηνο θα παραλάβει μια μελέτη που εξετάζει όλες τις εναλλακτικές της επιλογές. Είναι όμως ανοιχτό. Έχει ξεφύγει από την αρχική εσωστρεφή θεώρηση, που ήθελε να αξιοποιεί τα κοιτάσματα φυσικού αέριο για την κάλυψη των εσωτερικό του αναγκών. Ανακαλύπτοντας το εύρος των κοιτασμάτων που έχει μπροστά του προφανώς προσανατολίζεται να βρει διέξοδο προς την Ευρώπη. Ανοίγοντας, λοιπόν, αυτή τη συζήτηση, μπαίνουν στο τραπέζι όλες οι εναλλακτικές που βασικά είναι δύο: είτε με την κατασκευή ενός αγωγού ή με υγροποίηση.

Λαμβάνοντας υπόψη τις υποδομές που έχει η Ελλάδα είναι παρούσα και στις δύο επιλογές;

Ακριβώς.

Σε ποιο στάδιο βρίσκεται το ελληνικό πρόγραμμα ερευνών.

Καταρχήν έχουμε προκηρύξει σεισμικές έρευνες όλη την περιοχή της Δυτικής Ελλάδας μέχρι και το νότιο τμήμα της Κρήτης. Η σχετική προκήρυξη είναι ανοιχτή και κλείνει στις αρχές Μαρτίου. Θα ακολουθήσει η αξιολόγηση και η χορήγηση της άδειας ερευνών, στη λογική της μη αποκλειστικότητας στη χρήση των αποτελεσμάτων των ερευνών. Παράλληλα έχουμε προκηρύξει διαγωνισμό για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε τρία οικόπεδα (σ.σ. Πατραϊκός Κόλπος, Ιωάννινα και Κατάκολο). Ελπίζουμε ότι μέχρι το τέλος του 2012 θα έχουμε ερευνητικά γεωτρύπανα στα τρία οικόπεδα. Στις περιοχές που γίνονται σεισμικές έρευνες απαιτείται διάστημα ενός έτους, από τη στιγμή που θα ξεκινήσουν, για να προχωρήσουμε σε διαγωνισμό ανάθεσης έρευνας και εκμετάλλευσης. Το 2013 θα είναι χρονιά σταθμός, θα περάσουμε από το σχεδιασμό, στην υλοποίηση.

Χωρίς την οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με τις γειτονικές, προς την Ελλάδα, χώρες στην Ανατολική Μεσόγειο –Τουρκία, Κύπρο, Αίγυπτο, Λιβύη- δεν υπάρχει ένας περιορισμός στις περιοχές που μπορούν να γίνουν έρευνες για φυσικό αέριο και πετρέλαιο; Ακόμα και το θέμα του αγωγού, στο οποίο αναφερθήκατε, έχει σχέση με την ΑΟΖ.

Υπάρχουν μια σειρά από σαφή πράγματα γύρω από τα χωρικά μας ύδατα και την υφαλοκρηπίδα. Η ΑΟΖ είναι ένα εργαλείο το οποίο μπορεί κανείς να το ενεργοποιήσει όταν το αποφασίσει και απαιτηθεί, αλλά και να επιλέξει πότε θα το κάνει και πως θα το κάνει, έχοντας λύσει προβλήματα με μια σειρά από χώρες. Είναι άλλο πράγμα η οριοθέτηση επιλεκτικά, σε ένα σημείο, και άλλο σε μια ευρύτερη περιοχή.

Η συνεργασία με την Κύπρο, στον ενεργειακό τομέα, περιορίζεται μόνο στο φυσικό αέριο;

Πέρα από την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων έχει γίνει μια συζήτηση για τις δυνατότητες διασύνδεσης των ηλεκτρικών συστημάτων Ελλάδας – Κύπρου. Η Κύπρος διαθέτει ένα ανεξάρτητο και απομονωμένο σύστημα, όπως και η Κρήτη. Είναι προγραμματισμένη η διασύνδεση της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα της Ελλάδας και συζητούμε τη δυνατότητα διασύνδεσης Κύπρου και Κρήτης, ώστε το ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρο να συνδεθεί με το ηπειρωτικό δίκτυο της Ελλάδας. Τεχνικά αυτό είναι πολύ εύκολο και ζητούμενο είναι η αποδοτικότητα της επένδυσης. Το όλο εγχείρημα συζητείται σοβαρά τόσο από τις δύο κυβερνήσεις, όσο και από τις δύο εταιρίες (σ.σ. ΔΕΗ και ΑΗΚ).

Συνεργασία υπάρχει και στο θέμα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Η Ελλάδα υλοποιεί ένα μεγάλο πρόγραμμα και η συμμετοχή των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή ξεπερνά το 10% της συνολικής δυναμικότητας.

Βλέπετε αντιπαράθεση με την Τουρκία και στον τομέα της ενέργειας;

Η Τουρκία εξαιτίας της γεωγραφικής της θέση θα διαδραματίσει ένα κομβικό ρόλο στη διοχέτευση αζέρικου φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Δεν έχει να φοβάται κάτι από τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι όποιες αντιδράσεις βλέπουμε ίσως να έχουν να κάνουν με την ευρύτερη πολιτική της Τουρκίας στην περιοχή και τις διαφορές με την Κύπρο και την Ελλάδα, παρά με τα ζητήματα της ενέργειας. Με αυτή την έννοια ο καλύτερος τρόπος χειρισμού είναι η απόλυτη προσήλωση στη διεθνή νομιμότητα, η εμπλοκή του διεθνούς παράγοντα στη συζήτηση –και με την εμπλοκή εταιρειών διαφορετικών συμφερόντων- και βεβαίως με τη διαφοροποίηση συμμαχιών στην περιοχή.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» στις 15 Ιανουαρίου 2012

seitanidis@ellinikioikonomia.com