Ένα τόνος παλαιών συσκευών κινητής τηλεφωνίας μπορεί να δώσει 300 γραμμάρια καθαρού χρυσού, όταν στη εξορυκτική βιομηχανία θεωρείται αποδοτικό ένα ορυχείο όταν σε κάθε ένα τόνο πετρωμάτων βρίσκει τρία γραμμάρια χρυσού! Η ανακύκλωση κινητών, ηλεκτρονικών και ηλεκτρολογικών εξοπλισμός μπορούν να μας δώσει πίσω σπάνιες γαίες, πολύτιμα υλικά της φύσης που χρησιμοποιούνται από τη βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας σε μια σειρά εφαρμογών όπως κινητά τηλέφωνα, οθόνες υγρών κρυστάλλων, υβριδικά αυτοκίνητα έως τους τηλεκατευθυνόμενους πυραύλους.
Η διαχείριση των απορριμμάτων αποτελεί ένα πιεστικό πρόβλημα για τις σύγχρονες κοινωνίες, με περιβαλλοντικές, υγειονομικές και οικονομικές παραμέτρους. Στην Κύπρο το πρόβλημα σχεδιάζεται να λυθεί μέχρι το 2020 με επενδύσεις ύψους 339 εκατ. ευρώ.
Ο στρατηγικός σχεδιασμός της Κύπρου για την ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, που έχει υποβληθεί και εγκριθεί στις Βρυξέλλες, περιλαμβάνει τέσσερις μονάδες ολοκληρωμένης διαχείρισης στερεών οικιακών απορριμμάτων (λειτουργεί ήδη η πρώτη για την κάλυψη των αναγκών των επαρχιών Λάρνακας – Αμμοχώστου), κλείσιμο και αποκατάσταση των 117 σκυβαλότοπων, τη δημιουργία πράσινων σημείων και σύστημα ανακύκλωσης μπάζων. Παράλληλα προχωρά η ανάπτυξη προγραμμάτων ανακύκλωσης, ενώ στις τέσσερις μονάδες ολοκληρωμένης διαχείρισης θα εγκατασταθούν και σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο το βιοαερίο (μεθάνιο) που παράγεται από τα σκουπίδια.
«Η υλοποίηση του σχεδιασμού προχωρά και έχουμε καλύψει την υποχρέωσή μας για επεξεργασία του 35% των οικιακών απορριμμάτων», σημειώνει την «Κ» ο προϊστάμενος των Τεχνικών Υπηρεσιών του υπουργείου Εσωτερικών, Μάριος Παναγίδης.
Στη μονάδα των επαρχείων Αμμοχώστου – Λάρνακας έχει επιτευχθεί η εκτροπή του 25% των απορριμμάτων από την υγειονομική ταφή. Δηλαδή δεν θάβεται το σύνολο των απορριμμάτων, αλλά γίνεται διαχωρισμός.

Πρακτικά και οι τέσσερις μονάδες θα αποτελούν πολύ-εργοστάσια μετατρέποντας τα οικιακά απορρίμματα σε ηλεκτρική ενέργεια, καύσιμο, λίπασμα και βελτιωτικό εδάφους. Επιπρόσθετα η διαλογή των απορριμμάτων αυξάνει τον όγκο της ανακύκλωσης και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη μιας τοπικής πράσινης βιομηχανίας, εξασφαλίζοντας φτηνή πρώτη ύλη για παραγωγή πλαστικού, γυαλιού, μεταλλικών κατασκευών. Με εξαίρεση το γυαλί που χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη στην εγχώρια βιομηχανία τσιμέντου, το υπόλοιπο προϊόν της ανακύκλωσης (χαρτί, πλαστικό κλτ) εξάγεται, κυρίως στην Ελλάδα.
«Στόχος της ΕΕ είναι να καταστεί μια κυκλική οικονομία, στην οποία τα απόβλητα θα αποτελούν πόροι», σημείωσε σε συνέδριο για τη διαχείριση των δημοτικών στερεών απορριμμάτων, που οργάνωσε η Green Dot Cyprus, ο σύμβουλος περιβάλλοντος της Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Κύπρου στην ΕΕ, δρ. Κώστας Παπασταύρου.
Στην περίπτωση της Κύπρου αυτό σημαίνει ότι πρέπει να μετατραπούν σε πόρους 5.000.000 τόνοι αστικών απορριμμάτων, σε ετήσια βάση.

Το σχέδιο
Με βάση το σχεδιασμό οι δύο νέες μονάδες ολοκληρωμένης διαχείρισης σε Λευκωσία και Λεμεσό και η αναβάθμιση του Χ.Υ.Τ.Α Πάφου αναμένεται να ολοκληρωθούν μέχρι το 2014.
Σε ότι αφορά τους 117 σκυβαλότοπους, οι 37 της επαρχίας Πάφου έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας από τον Ιούλιο του 2005 με την έναρξη λειτουργίας της πρώτης φάσης του Χ.Υ.Τ.Α Πάφου και μέχρι το τέλος του 2012 οι χώροι αυτοί θα αποκατασταθούν πλήρως. Με τη λειτουργία της μονάδας των Επαρχιών Λάρνακας – Αμμοχώστου,
ορισμένοι σκυβαλότοποι έχουν κλείσει οριστικά. Παράλληλα, προχωρούν και οι μελέτες για την αποκατάσταση αυτών των χώρων και αναμένεται ότι μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου το 2013 θα αποκατασταθούν πλήρως και οι 15 σκυβαλότοποι των επαρχιών Αμμοχώστου – Λάρνακας. Μέχρι το 2020 προσδοκάται ότι θα έχει μπει τέλος στο κεφάλαιο «χωματερές)
Επιπρόσθετα, το υπουργείο Εσωτερικών προωθεί την κατασκευή δικτύου Πράσινων Σημείων σε όλη την Κύπρο που θα δίνουν τη δυνατότητα στον πολίτη να εναποθέτει σε συγκεκριμένους οργανωμένους χώρους, απόβλητα τα οποία σήμερα τα εναποθέτει παράνομα στην ύπαιθρο και σε δημόσιους χώρους. Σχεδιάζεται να κατασκευαστούν περίπου ογδόντα Πράσινα Σημεία παγκύπρια, τα οποία αναμένεται να είναι στην διάθεση των πολιτών μέχρι το τέλος του 2011.
Τέλος, «τρέχει» η δράση για τη διαχείριση των αποβλήτων από εκσκαφές, κατεδαφίσεις και κατασκευές. Με τους νέους κανονισμούς οι παραγωγοί των γνωστών μας μπάζων, θα πρέπει να οργανώσουν είτε ατομικά είτε συλλογικά συστήματα διαχείρισης τους.

ΠΛΑΙΣΙΟ
Ανακυκλώθηκαν 41.500 συσκευασιών

Η ανακύκλωση ήταν κάτι άγνωστο στην Κύπρο. Ακολουθώντας, όμως, το διεθνές παράδειγμα, η αύξηση των σημείων ανακύκλωσης και η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης, είχαν ως αποτέλεσμα τη θεαματική αύξηση των συνολικών ποσοτήτων που ανακυκλώνονται. Το 2010 ανακυκλώθηκε τριπλάσια σε σύγκριση με το 2007, ξεπερνώντας τους 41.500 τόνους. Η Green Dot, ο φορέας που αποτελεί το συλλογικό σύστημα διαχείρισης αποβλήτων εκπροσωπεί πέραν των 800 εταιρειών.
Με βάση την κοινοτική νομοθεσία ο παραγωγός ή ο έμπορος έχει υποχρέωση να ανακτήσει το προϊόν που διαθέτει και γι’ αυτό συστήνονται συλλογικά σχήματα που διαχειρίζονται το τέλος ανακύκλωσης που επιβαρύνει όλες τις συσκευασίες. Η Green Dot ιδρύθηκε από το Κυπριακό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο (ΚΕΒΕ) και από αριθμό υπόχρεων διαχειριστών συσκευασίας τον Ιούλιο του 2003, ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός, σύμφωνα με τις πρόνοιες του Νόμου 32(Ι)/2002, ο οποίος καθορίζει το πλαίσιο ευθυνών των επιχειρήσεων που θεωρούνται υπόχρεοι συσκευασίας και πρέπει να μεριμνήσουν για την ανάκτηση και ανακύκλωση των συσκευασιών τους.
Η χρηματοδότηση των εργασιών της εταιρείας προέρχεται, σύμφωνα με τον νόμο, από τις επιχειρήσεις που είναι υποχρεωμένες να συλλέξουν και να ανακυκλώσουν τις συσκευασίες που διαθέτουν στην αγορά. Αυτές, αφού συμβληθούν με το σύστημα διαχείρισης των συσκευασιών, πληρώνουν κάθε χρόνο τέλη προς το σύστημα (ανάλογα με τις ποσότητες συσκευασιών που έχουν διαθέσει στην αγορά), τα οποία καλύπτουν περίπου το 85% των εξόδων της εταιρείας για τη συλλογή, διαλογή, διαχείριση των υλικών, την ενημέρωση του κοινού κ.λπ. Το υπόλοιπο 15% περίπου προέρχεται από τις τοπικές αρχές, οι οποίες – βάσει της νομοθεσίας – έχουν και αυτές μια μικρή συμμετοχή στο κόστος.
Οι εργασίες συλλογής και διαχείρισης συσκευασιών από την Green Dot άρχισαν τον Φεβρουάριο του 2007 και το 2010 έκλεισε με ένα κύκλο εργασιών 10 εκατ. ευρώ και έχει δημιουργήσει περίπου 160 θέσεις εργασίας.
Η αύξηση των συσκευασιών προς ανακυκλώνονται οδηγεί την ανάγκη σε νέες επενδύσεις, ενώ κρίνεται βιώσιμη και η δημιουργία μονάδας μεταποίησης πλαστικού, από τη στιγμή που επαρκούν οι ποσότητες, σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή της Green Dot, Κυριάκο Παρπούνα.
Ο φορέας καλύπτει τα αστικά κέντρα (το 85% του πληθυσμού στις πόλεις) και συζητά με συμπλέγματα κοινοτήτων την επέκταση της ανακύκλωσης σε ημιαστικές και αγροτικές περιοχές.