Το απόγευμα της 26ης Μαρτίου η αίθουσα συνεδριάσεων διοικητικού συμβουλίου της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου είχε κατακλυστεί από δεκάδες δημοσιογράφους και τηλεοπτικά συνεργεία από όλο τον κόσμο. Στο προαύλιο εκατοντάδες εργαζόμενοι της Τράπεζας Κύπρου διαμαρτύρονταν για την έκδοση διατάγματος που έθεσε σε καθεστώς εξυγίανσης την τράπεζα.

Ο διοικητής της ΚΤΚ, Πανίκος Δημητριάδης και ο τότε υπουργός Οικονομικών, Μιχάλης Σαρρής, προσπαθούσαν να εξηγήσουν τις αποφάσεις του Eurogroup για τη διάσωση της κυπριακής οικονομίας και την αναδιάρθρωση του τραπεζικού τομέα. Ο κ. Δημητριάδης είχε αναφέρει, μεταξύ των άλλων, ότι η Τρ. Κύπρου θα παρέμεινε σε καθεστώς εξυγίανσης για 2 – 3 ημέρες, μέχρι να ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας, μέσω της μετατροπής ανασφαλίστων καταθέσεων σε μετοχές και η απορρόφηση της καλής «Λαϊκής».

Την περασμένη Τρίτη, 126 ημέρες αργότερα, στην ίδια αίθουσα –με ελάχιστους δημοσιογράφους παρόντες- ο Πανίκος Δημητριάδης παρέδωσε στον προσωρινό πρόεδρο της Τράπεζας Κύπρου, Σοφοκλή Μιχαηλίδη, επιστολή με την οποία ενημερώνεται ότι η Τράπεζα εξέρχεται από το καθεστώς εξυγίανσης. Λίγες ώρες νωρίτερα είχε οριστικοποιηθεί το «κούρεμα» των ανασφάλιστων καταθέσεων κατά 47,5%, με την Τρ. Κύπρου να προικίζεται με δείκτη πρωτοβάθμιων κεφαλαίων στο 12%.

Η υψηλή αυτή κεφαλαιοποίηση προσδοκάται ότι θα επιτρέψει στην Τράπεζα να περάσει και το σκόπελο του νέου stress test της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής στις ευρωπαϊκές συστημικές τράπεζες, το δεύτερο τρίμηνο του 2014.

Μεσολάβησε ένα δύσκολο τετράμηνο, με το ερώτημα της βιωσιμότητας της Τρ. Κύπρου να αιωρείται, την ώρα που στο παρασκήνιο μαίνονταν μια υπόγεια διαμάχη μεταξύ κυβέρνησης και Κεντρικής Τράπεζας. Διακύβευμα αυτής της διαμάχης είναι το ποιος θα έχει το πρώτο λόγο στη διαχείριση των εξελίξεων του χρηματοπιστωτικού τομέα. Το προβάδισμα το έχει η Κεντρική, η οποία λειτουργεί και ως αρχή εξυγίανσης και εκκαθάρισης προβληματικών τραπεζικών ιδρυμάτων.

Η διαμάχη αυτή έφτασε μέχρι τη Φρανκφούρτη και το γραφείο του προέδρου της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, ενώ δεν έχει κοπάσει. Αντίθετα εισήλθε σε ένα κύκλο την επομένη της ανακοίνωσης του τελικού «κουρέματος» των ανασφαλίστων καταθέσεων, στο 47,5%. Στο νέο μετοχολόγιο που έχει προκύψει  νέος μεγαλομέτοχος, με 18%, είναι η υπό εκκαθάριση κακή «Λαϊκή», η οποία έχει περάσει στον έλεγχο της Κεντρικής Τράπεζας, της Αρχής Εξυγίανσης.

Το μεγάλο αυτό ποσοστό είναι αποτέλεσμα της διαδικασίας του bail in, της ανάγκης να στηριχτεί η Τρ. Κύπρου στα πρώτα της βήματα και της μεταφορά της υποχρέωσης του  ELA της Λαϊκής στην Κύπρου. Η Τρ. Κύπρου έλαβε από την «κακή» Λαϊκή περισσότερα στοιχεία ενεργητικού και η υπό εκκαθάριση τράπεζα  έλαβε ως αποζημίωση μετοχές. Επόμενο νέος μεγάλος μέτοχος της Τρ. Κύπρου είναι το Ταμείο Πρόνοιας των εργαζομένων στην τράπεζα, με ποσοστό κοντά στο 5% και μετά ακολουθεί μια μάζα 120.000 μετόχων. Οι ξένοι και ειδικά οι Ρώσοι και Ουκρανοί, ως σύνολο φέρονται να έχουν περίπου το 20%, αλλά ως μονάδες δεν έχουν επιρροή.

Αν οι νέοι ιδιώτες μέτοχοι δεν κατέλθουν με κοινή γραμμή για τον ορισμό διοίκησης και παραμείνουν κατακερματισμένοι, τότε η Κεντρική Τράπεζα, ως Αρχή Εξυγίανσης, θα μπορεί να εκλέξει στη γενική συνέλευση διοίκηση της επιλογής της. Αξίζει να σημειωθεί Η γενική συνέλευση τοποθετείται χρονικά στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Σεπτεμβρίου.

Τα τελευταία 24ωρα ο υπουργός Οικονομικών, Χάρης Γεωργιάδης, ο πρόεδρος του κυβερνώντας ΔΗΣΥ, Αβέρωφ Νεοφύτου και ο πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών της Βουλής, Νικόλας Παπαδόπουλος, έχουν ζητήσει με δημόσιες δηλώσεις τους να μοιραστεί το 18% στους ανασφάλιστους καταθέτες της Λαϊκής Τράπεζας. Η βασική τους ένσταση είναι ότι δεν είναι δυνατό η εποπτική αρχή να είναι και τραπεζίτης.  Από πλευράς ΚΤ τίθεται νομικές δυσκολίες, ενώ υπάρχει και μια οικονομική διάσταση. Το 18% μπορεί να πωληθεί σε στρατηγικό επενδυτή.

Μεγάλοι χαμένοι είναι οι παλιοί μέτοχοι και οι κάτοχοι των αξιογράφων, οι οποίοι χάνουν το σύνολο της επένδυσής τους. Στο νέο σχήμα τους αναλογεί περίπου το 0,7% του μετοχικού κεφαλαίου.

Θετική αξιολόγηση από την Τρόικα, αγκάθι η ανεργία 

Χρονικά η έξοδος της Τρ. Κύπρου από το καθεστώς εξυγίανσης συνέπεσε με την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του κυπριακού Μνημονίου από την Τρόικα. Η Κύπρος πήρε καλό βαθμό, καθώς ο προϋπολογισμός εκτελείται εντός στόχων, ενώ στον χρηματοπιστωτικό τομέα έκλεισε η μεγαλύτερη εκκρεμότητα.

Ωστόσο υπάρχει ένας μεγάλος αστερίσκος: η ανεργία αυξάνεται με μεγαλύτερη ταχύτητα. Η Κύπρος παρουσιάζει, πλέον, τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση της ανεργίας, μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης.  Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, η ανεργία ανήλθε τον Ιούνιο στο 17,3% παρουσιάζοντας αύξηση σε ποσοστό 5,6%, σε σχέση με 11,7% το 2012. Σε απόλυτους αριθμούς η ανεργία στην Κύπρο έφθασε τους 78.000, ένα νούμερο εξωπραγματικό, για μια χώρα που μέχρι το 2008 ήταν μια οικονομία πλήρους απασχόλησης.

«Υπάρχει ακόμη δύσκολος δρόμος μπροστά. Υπάρχουν μεγάλες προκλήσεις και κίνδυνοι», δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Χρήστος Στυλιανίδης, ενώ ο υπουργός Οικονομικών, Χάρης Γεωργιάδης, σημείωσε ότι «τα δύσκολα είναι μπροστά μας».

«Οι βραχυπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές εξακολουθούν  να είναι δύσκολες και υπόκεινται σε σημαντική αβεβαιότητα», παραδέχεται η Τρόικα. Διατηρεί την πρόβλεψή της για συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 13 % την περίοδο 2013 και 2014 και επισημαίνει ως κίνδυνο το γεγονός ότι η αγορά εργασίας έχει αποδυναμωθεί περισσότερο από ό, τι αναμενόταν και η ανεργία συνεχίζει να αυξάνεται.

Η πρόβλεψη της Τρόικα είναι ότι η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να ανακάμψει ελαφρά από το 2015, οδηγημένη, όμως, από τις  μη-χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» στις 4 Αυγούστου 2013.