Η επέκταση της Τράπεζας Κύπρου στη Ρουμανία και ειδικότερα η επένδυση 58 εκατ. ευρώ για την απόκτηση μειοψηφικού ποσοστού στην Banca Transilvania, είναι ίσως η λιγότερη γνωστή υπόθεση για την οποία υπάρχουν σκιές. Είναι, όμως, η μόνη για την οποία έχουν ασκηθεί ποινικές διώξεις, κατά αξιωματούχων της Τράπεζα Κύπρου, στη Ρουμανία, με την κατηγορία της χειραγώγησης αγοράς.

Στο έγγραφο των 42 σελίδων που συνέταξε η Alvarez & Marsal γίνεται η καταγραφή των γεγονότων και στο τέλος συστήνει στην Κεντρική Τράπεζα να ζητήσει νομική γνωμάτευση για το αν οι κατηγορίες για χειραγώγηση της αγοράς στη Ρουμανία είναι σχετική με τις κυπριακές αρχές και αν τα ευρήματα από την έρευνα θα πρέπει να υποβληθούν στο Γενικό Εισαγγελέα. Οι συντάκτες της έκθεσης δεν παίρνουν θέση, αλλά καταγράφουν το τι έγινε.

Η Τράπεζα Κύπρου, πριν την απόκτηση μετοχών στην BT,  είχε εμπορικές σχέσεις τόσο με την ίδια την BT όσο και με τον ιδρυτή της ρουμανικής τράπεζας, Horia Ciorcila. Στα μέσα του 2008 η BT αναζήτησε νέα κεφάλαια και η Κύπρου ήταν μια από τις έξι τράπεζες που εκδήλωσαν ενδιαφέρον. Στις 23 Απριλίου του 2009 ο Ανδρέας Ηλιάδης τηλεφώνησε στο γενικό διευθυντή της Τράπεζας Κύπρου Ρουμανίας, Γιώργο Χριστοφούρου και τον ενημέρωσε ότι υπέγραψε συμφωνία εχεμύθειας με τη BT προκειμένου η Κύπρου να αποκτήσει πρόσβαση σε πρόσθετα δεδομένα.

Στις 23 Σεπτεμβρίου η BT διέκοψε τη διαδικασία αναζήτησης στρατηγικού επενδυτή. Τον ίδιο μήνα, ο εκ των ιδρυτικών μετόχων της BT και μέλος του ΔΣ, Claudiu Silaghi, πρότεινε στον κ. Χριστοφόρου την απόκτηση μετοχών της τράπεζας από την αγορά.

Από τα δεδομένα της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας βρέθηκε ότι η πιθανότητα αγοράς ως και 20% των μετοχών της BT μελετούνταν από την Κύπρου  από τον Ιούνιο του 2009, παρά το γεγονός ότι η Κύπρου είχε επίσημα αποσυρθεί από τη διαδικασία απόκτησης στρατηγικής θέσης στη ρουμανική τράπεζα. Εσωτερικό έγγραφο της Κύπρου αναφέρει πιθανούς τρόπους απόκτησης του 20%, σε συνεργασία με ιδρυτικούς μετόχους της BT. Τελικά στις 16 Δεκεμβρίου ανακοινώθηκε η απόκτηση ποσοστού 9,7% με αντίτιμο 58 εκατ. ευρώ, Η τιμή κτίσης ανά μετοχή ήταν 2,38 ευρώ.
Η συναλλαγή προκάλεσε έρευνα των ρουμανικών αρχών, καθώς υπήρχε υποψία εσωτερικής πληροφόρησης, πριν την πράξη. Στην έκθεση της A&M τονίζεται ότι η JP Morgan είχε εκφράσει την άποψη (στις 30 Ιουνίου 2009) ότι η τρόπος απόκτησης του 10% της BT δεν ήταν συμβατός με το πνεύμα του ρυθμιστικού πλαισίου που υπάρχει στη Ρουμανία. Παρά τη συμβουλή της JP Morgan η συναλλαγή προχώρησε.

Ωστόσο σημειώνεται ότι κατά τη δικαστική διαδικασία που ακολούθησε, η Τράπεζα Κύπρου έχει (μέχρι στιγμής) καταφέρει να αντικρούσει τις κατηγορίες, αλλά από τα στοιχεία που έλαβε ο οίκος, κατά τη δική του διερεύνηση, διαφέρουν από αυτά που εξετάστηκαν στα ρουμανικά δικαστήρια.

Η A&M καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «η σειρά γεγονότων που οδήγησαν στην αγορά μετοχών της ΒΤ από την Τράπεζα Κύπρου, και η φύση των συμφωνιών που έγιναν μεταξύ της Τράπεζας και των ιδρυτικών της μετόχων, δεν έχουν αποκαλυφθεί στο Ρουμανικό Δικαστήριο. Αντίθετα, έχει παρουσιαστεί μια εναλλακτική περιγραφή των γεγονότων, η οποία δημιουργεί την εντύπωση ότι οι διευθυντές της Τράπεζας Κύπρου δεν γνώριζαν ότι οι μετοχές της ΒΤ που αγόρασαν, εξαγοράστηκαν, έμμεσα, από κ.κ. Silaghi και Ciorcila (σ.σ. είναι ιδρυτικοί μέτοχοι της ΒΤ).
Επιπλέον, έχουν εντοπιστεί τεκμήρια που είναι αντιφατικά με τις δηλώσεις που έκανε στο δικαστήριο ως μάρτυρας ο κ. Νικόλας Καρυδάς».

Αναλυτική αναφορά γίνεται στις εμπορικές σχέσεις της Τράπεζας Κύπρου Ρουμανίας  με τους ιδρυτικούς μετόχους της BT. Μάλιστα εταιρείες του κ. Ciorcila είχαν λάβει δάνεια ύψους 59 εκατ. ευρώ. Η εξυπηρέτηση των δανείων αυτών ήταν προβληματική και οι εξασφαλίσεις –που ήταν και μετοχές- μειώνονταν. Τα δάνεια αυτά αναχρηματοδοτήθηκαν, μια κίνηση που είχε ως στόχο –κατά την άποψη των ερευνητών- τις μετοχές του κ. Ciorcila στην BT. Στις 27 Αυγούστου ο κ. Χριστοφούρου είχε ενημερώσει τον κ. Ηλιάδη για την κατάσταση των δανείων του ομίλου Ciorcila. Μάλιστα ο κ. Χριστοφούρου εμφανίζεται σίγουρος για μια συμφωνία ύψους 8 – 10 εκατ. ευρώ. Μάλιστα παρατίθενται τμήματα εσωτερικών memo, με τον κ. Χριστοφόρου να συζητά με τον κ. Ciorcila μια λύση για την αναχρηματοδότηση των δανείων του, σε μια συμφωνία που θα περιλάμβανε μεταβίβαση μετοχών που κατείχε στην BT, αλλά και γενικά την εξασφάλιση ενός ποσοστού πέριξ του 5%.

Η A&M αναφέρει ότι η Τράπεζα Κύπρου δεν ήθελε να αποκτήσει μετοχές από το χρηματιστήριο, γιατί αυτό θα ανέβαζε την τιμή και η Τράπεζα επέλεξε μια στρατηγική που είχε ως στόχο να αποκρύψε τις αληθινές της προθέσεις, μέχρι την υλοποίηση της συναλλαγής. Ο οίκος σημειώνει ότι ο κ. Κυπρή επιβεβαίωσε ότι αυτός ο μηχανισμός επιλέχτηκε για περιοριστεί η διακύμανση των τιμών. Για να επιτευχθεί αυτό, τονίζει η έκθεση, θα έπρεπε να είχαν εμπλακεί σειρά προσώπων, που θα εργάζονταν συγχρονισμένα για το στόχο της απόκτησης του 10% της BT μέχρι το Δεκέμβριο του 2009. Στην έκθεση περιγράφεται αναλυτικά η διαδικασία που ακολουθήθηκε, παρά την αντίθεση άποψη της JP Morgan. Η έρευνα για χειραγώγηση της αγοράς και η ποινική διαδικασία που ακολούθησε στα ρουμανικά δικαστήρια, αποδεικνύουν στην πράξη ότι οι ανησυχίες της JP Morgan είχαν βάση.
Τα πρόσωπα που εμπλέκονται:

Ανδρέας Ηλιάδης, διευθύνων σύμβουλος ως τις10 Ιουλίου 2012

Ανδρέας Καρυδάς, γενικός διευθυντής Διαχείρισης Κινδύνων και Αγορών

Γιάννης Κυπρή, γενικός διευθυντής Συγκροτήματος

Χρίστης Χατζημητσής, γενικός διευθυντής Οικονομικών και Στρατηγικής

Βάσος Σιαρλή, Ανώτερος γενικός διευθυντής ως τις 22 Μαρτίου 2012

Γιώργος Χριστοφόρου, γενικός διευθυντής, Τράπεζας Κύπρου Ρουμανίας

Γιάννης Πεχλιβανίδης, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος

Αναστάσιος Ισαακίδης, διευθυντής διαχείρισης κινδύνων, Τράπεζας Κύπρου Ρουμανίας

Μαριάνα Παντελίδου, manager,

Κυριάκος Τσολάκης, manager, διαχείριση

Αννα Σοφρονίου, γενική διευθύντρια

Πανίκος Νικολάου, επικεφαλής μονάδας χρηματοδοτήσεων και δανείων σε συντεχνίες

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» (έκδοση Κύπρου) στις 4 Απριλίου 2013.