Υπό αυστηρό πλαίσιο τίθεται η λειτουργία των Συνεργατικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων (ΣΠΙ) μετά την κρατικοποίησή τους, ώστε να αποφευχθούν κρατικές και πολιτικές παρεμβάσεις στο διάστημα –μέγιστο πενταετία- που η Κυπριακή Δημοκρατία θα ελέγχει πλήρως το Συνεργατισμό.

Το επικαιροποιημένο μνημόνιο προβλέπει το καταρτισμό, μέχρι το τέλος Αυγούστου, ειδικής νομοθεσίας για το πλαίσιο διαχείρισης της επένδυσης του  κράτους στις τράπεζες. Ειδικότερα μελετάται η ίδρυση ειδικής μονάδας στο υπουργείο Οικονομικών, η οποία όμως θα έχει το στάτους ανεξάρτητης αρχής και δεν θα μπορεί να δέχεται εντολές από την πολιτική ηγεσία.

Ο στρατηγικός σχεδιασμός που συμφωνήθηκε μεταξύ Συνεργατισμού, κυβέρνησης και Τρόικα προβλέπει ότι η ανακεφαλαιοποίηση των ΣΠΙ, ύψους 1,5 δις. ευρω, θα καλυφθεί από το κράτος, το οποίο θα λάβει το 99% των μετοχών των 18 ΣΠΙ που θα απομείνουν μετά τη συγχώνευση των  93 συνεργατικών.

Ο απόλυτος μετοχικός έλεγχος δεν συνεπάγεται ότι η κυπριακή κυβέρνηση θα δρα ανεξέλεγκτα. Το αντίθετο. Μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου θα πρέπει να έχει καταρτιστεί ένα πλαίσιο συνεργασίας, το οποίο θα περιγράφει τη σχέση του μετόχου, της κυβέρνησης, με τις ΣΠΙ, ενώ σε κάθε Συνεργατικό Ίδρυμα θα τοποθετηθεί επίτροπος –πιθανότατα ξένος οίκος- ο οποίος θα φροντίζει όλες οι αποφάσεις –ειδικά στο τομέα των χορηγήσεων- να λαμβάνονται με εμπορικά κριτήρια. Παράλληλα το κάθε ΣΠΙ θα υποβάλει κάθε τρίμηνο έκθεση για την πορεία των εργασιών και την υλοποίηση του σχεδίου αναδιάρθρωσης.

Όλα τα στοιχεία θα στέλνονται στην Τρόικα, ενώ ειδικός βάρος θα έχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δια της πανίσχυρης γενικής διεύθυνσης Ανταγωνισμού, η οποία ελέγχει όλες τις κρατικές ενισχύσεις. Τραπεζικοί παράγοντες μιλούν για μια νέα εποχή, με νέα δεδομένα, στο συνεργατισμό, με την πολιτική επιρροή να εξαλείφεται.

Σε ότι αφορά τη διάρκεια αυτού του ειδικού καθεστώτος, η ευρωπαϊκή νομοθεσία ορίζει ένα μέγιστο διάστημα πενταετίας. Σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση πρέπει να διαμορφώσει ένα σχέδιο εξόδου από το συνεργατισμό, ενώ αν οι συνθήκες το επιτρέψουν οι συνεργατικές μπορούν να αποπληρώσουν νωρίτερα την κρατική στήριξη. Εδώ υπάρχει ένας αστερίσκος. Αν στην τελική συμφωνία ο συνεργατισμός απαιτήσει να έχει αποκλειστικό δικαίωμα στην επαναγορά των μετοχών, τότε πρέπει να καταβάλλει ετήσια απόδοση 10%. Αν δεν υπάρχει αποκλειστικότητα η εξαγορά θα γίνει σε τιμές αγοράς, αλλά με διαδικασία ανοιχτή και προς άλλους ενδιαφερόμενους.

Όλες αυτές οι ρυθμίσεις εισάγονται για να περιοριστεί ο λεγόμενος ηθικός κίνδυνος, από τη δυνατότητα αξιοποίησης δημόσιου χρήματος για τη διάσωση κρίσιμων ιδιωτικών οργανισμών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η κρατική ενίσχυση να είναι ακριβή, ώστε οι ιδιωτικοί φορείς να έχουν το κίνητρο της χρηστής διαχείρισης.

Η αναδιοργάνωση
Η αναδιάρθρωση των ΣΠΙ, με τη συγχώνευση των υφιστάμενων 93 ΣΠΙ σε 18, θα ξεκινήσει άμεσα, από το Σεπτέμβριο με προοπτική να έχουν τελειώσει όλα το Μάρτιο. Η κυβέρνηση, πάντως, προεξοφλεί εξάντληση της πενταετίας.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Χρήστος Στυλιανίδης, ερωτηθείς για το Συνεργατισμό είπε ότι «τι θα γίνει σε πέντε χρόνια κανείς δεν μπορεί να προβλέψει, όμως, για εμάς είναι σαφές. Τουλάχιστον ως φιλοσοφία, ως αντίληψη και ως Κυβέρνηση δεν θα θέλαμε ποτέ να κρατούνται τραπεζικά ιδρύματα υπό κρατικό έλεγχο. Σιγά-σιγά θα πρέπει να αποδεσμεύονται αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από συγκεκριμένες συγκυρίες, από συγκεκριμένα κριτήρια και παραμέτρους τη στιγμή που θα γίνει αυτή η αξιολόγηση».

Το σχέδιο αναδιάρθρωσης του τομέα, που πρέπει να παραδοθεί στην Κεντρική Τράπεζα ως τα τέλη Σεπτεμβρίου, θα περιλαμβάνει και σχέδιο εθελούσιας εξόδου. Σήμερα ο Συνεργατισμός αριθμεί 470 καταστήματα με περίπου 3.000 εργαζομένους.

Το ποσό του 1,5 δις. ευρώ θα προέλθει από την επόμενη δόση του Προγράμματος, η οποία αναμένεται να εγκριθεί στο άτυπο Eurogroup, στις 13 Σεπτεμβρίου, στη Λιθουανία. Αυτό που έχει συμφωνηθεί σε αυτή τη φάση είναι η Στρατηγική Αναδιάρθρωσης του Συνεργατικού Πιστωτικού Τομέα, στη βάση της πρότασης που υποβλήθηκε από τον Συνεργατισμό.

Σε αυτό το πλαίσιο την εποπτεία των Συνεργατικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων αναλαμβάνει η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου.

Με βάση τη συμφωνηθείσα Στρατηγική Αναδιάρθρωσης του Τομέα, το Συνεργατικό Κίνημα θα προχωρήσει στην ολοκλήρωση της ετοιμασίας του Σχεδίου Αναδιάρθρωσης το οποίο πρέπει να υποβληθεί στις αρμόδιες αρχές μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου.

Ο ρόλος της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας αναβαθμίζεται αφού, πέραν του μέχρι σήμερα ρόλου της, αναλαμβάνει την άσκηση της εποπτείας των Συνεργατικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων σε πρώτο επίπεδο καθώς και τον καθορισμό, σε κεντρικό επίπεδο, των πολιτικών που θα εφαρμόζονται με ενιαίο τρόπο για όλα τα σημαντικά θέματα που αφορούν τη λειτουργία των Συνεργατικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων, όπως την επιτοκιακή πολιτική, την πολιτική δανειοδοτήσεων, τις πολιτικές διαχείρισης των διαφόρων κινδύνων κλπ.

Ο γενικός διευθυντής της Κεντρικής Συνεργατικής, Ερωτόκριτος Χλωρακιώτης, εξέφρασε τη βεβαιότητά του ότι ο Συνεργατισμός θα μπορέσει να επιστρέψει τη στήριξη που θα λάβει, ενώ εκτίμησε ότι θα υπάρξει καλή σχέση και συνεργασία μεταξύ του Συνεργατισμού και της κυβέρνησης.

Υπενθύμισε, μάλιστα, ότι κράτος και δημόσιοι φορείς οφείλουν στο Συνεργατισμούν 2 δισ. ευρώ, οι καταθέσεις του Συνεργατισμού στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανέρχονται σε 1 δισ. ευρώ, ενώ μπορεί να λάβει και επιπλέον ρευστότητα από την ΕΚΤ.

Ουδέποτε αποκλείστηκε ο Συνεργατισμός από τις πράξες νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, σημειώνουν στελέχη του Συνεργατισμού.