Χαμηλούς τόνους και ιδιαίτερα προσεκτική φρασεολογία για την ποσότητα και την αξία των πιθανών ελληνικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων χρησιμοποιεί ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής της Ελλάδας, Ευάγγελος Λιβιεράτος. O Έλληνας υπουργός σε συνέντευξή του στην «Κ» δεν μπαίνει στον πειρασμό να προχωρήσει σε προβλέψεις και παραπέμπει στα αποτελέσματα που θα προκύψουν από τις έρευνες που είναι σε εξέλιξη σε Ιόνιο και Νότιο Κρήτη. Μάλιστα στο θέμα της ανακήρυξης ΑΟΖ προειδοποιεί ότι «πρόκειται για ένα σύνθετο νομικό θέμα, τα πλήρη χαρακτηριστικά του οποίου δεν είναι πάντα ευδιάκρητα και ευρέως κατανοητά και όχι απολύτως εφορμόσιμα σε κάθε περίπτωση και θεματική. Θέλει πολλή προσοχή και μεγάλη υπευθυνότητα η συζήτηση», παρατηρεί. Στο πνεύμα αυτό ο κ. Λιβιεράτος θεωρεί ότι ο χειρισμός των ζητημάτων της αξιοποίησης των υδρογονανθράκων από την Κύπρο αποτελεί ένα παράδειγμα που πρέπει να ακολουθήσει και η Ελλάδα.

Προτεραιότητα για την Ελλάδα η ολοκλήρωση του χρονοδιαγράμματος για την έρευνα υδρογονανθράκων στο Ιόνιο και στα νότια της Κρήτης, δηλώνει ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Ευάγγελος Λιβιεράτος

Συνέντευξη στον ΓΙΑΝΝΗ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗ

Η ενέργεια φέρνει πιο κοντά την Ελλάδα και την Κύπρο. Στην Κύπρο η κατάσταση είναι πιο ώριμη, με διαγωνιστικές διαδικασίες για την ανάθεση της εκμετάλλευσης οικοπέδων. Η Ελλάδα επί της ουσίας ξεκινά τώρα και έχουν δημιουργηθεί πολλές προσδοκίες. Ρεαλιστικά, υπάρχει εικόνα για το ποιες περιοχές μπορεί να διαθέτουν κοιτάσματα υδραγονθράκων, αλλά και για την αξία των πιθανών ελληνικών κοιτασμάτων;

Θα έλεγα ότι η ενέργεια φέρνει όχι απλώς κοντά, αλλά ακόμα πιο κοντά την Ελλάδα και την Κύπρο. Η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια άρχισε μια μεθοδική, συστηματική και κυρίως επίμονη προσπάθεια, με συγκεκριμένα και χρονο-λογισμένα βήματα διερεύνησης υδρογονανθράκων, στο πλαίσιο ενός εθνικά συναινετικού κλίματος, που υποστηρίζει η κυβέρνηση. Έχουμε από πάρα πολλά χρόνια συζητήσεις στη χώρα, σχετικά με την πιθανότητα ύπαρξης μεγάλων ή μικρών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων κυρίως στο θαλάσσιο χώρο. Όμως, όπως στη ζωή έτσι και στην έρευνα των φυσικών πόρων η απόσταση μεταξύ της πιθανότητας και της βεβαιότητας πρέπει να καλυφθεί από την πραγματικότητα των δεδομένων στο πεδίο. Αυτό γίνεται για πρώτη φορά σήμερα με σχεδιασμό και αποφασιστικότητα σε μια μεγάλη ζώνη στο Ιόνιο και νότια της Κρήτης. Τα αποτελέσματα της έρευνας, που άρχισαν στις 11 Νοεμβρίου 2012 και μόνον αυτά θα μας δώσουν τα απαραίτητα μεγέθη με βάση τα οποία θα μπορούμε να μιλάμε με βεβαιότητα για ποσά και αξίες.

Η περίπτωση της Κύπρου δείχνει ότι απαιτείται χρόνος και προσεκτικοί χειρισμοί με τα γειτονικά κράτη για να εξελιχθούν τα πράγματα ομαλά. Τι μπορεί να διδαχθεί η Ελλάδα από την κυπριακή εμπειρία; Συζητάτε με τη Λευκωσία το χειρισμό αυτών των κρίσιμων θεμάτων;

Η Κύπρος παρέδωσε μαθήματα μεθόδου, υπομονής και σύνεσης. Οι σχεδιασμοί της ήταν σοφοί και μελετημένοι και αποτελούν ένα πολύ καλό πρότυπο για την ελλαδίτικη σκέψη επί του προκειμένου. Οι συζητήσεις με τους κύπριους αρμόδιους έχουν αρχίσει ήδη από τη φάση των σχεδιασμών και της προετοιμασίας στην Ελλάδα, από τον υφυπουργό Γιάννη Μανιάτη, ο οποίος είχε από την αρχή την δέουσα επαφή και συνεργασία με την κυπριακή πλευρά. Τα κυπριακά μηνύματα μιλούν από μόνα τους και ο διάλογος με την Κύπρο είναι μια αυτονόητη διαδικασία. Βέβαια δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας η «γεωγραφία». Ίσως επειδή έχουμε ελλείμματα στη συλλογική μας γεωγραφική παιδεία και στη μορφωτική μας συνάφεια με τους γεωγραφικούς χάρτες, αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση, δεν πρέπει να συγχέουμε τις διαφορές που έχει η γεωγραφικότητα του θαλάσσιου χώρου της Κύπρου από εκείνης της Ελλάδας. Η γεωγραφία ξέρετε είναι ένας δύστροπος παίκτης στην Ιστορία.

Μια σειρά κρίσιμων παραμέτρων για την αξιοποίηση των υδραγονθράκων άπτονται θεμάτων εξωτερικής πολιτικής (όπως η ΑΟΖ) που δεν είναι της αρμοδιότητά σας. Ωστόσο, όσο υπάρχουν ανοιχτά θέματα, κυρίως με την Τουρκία, η Ελλάδα μπορεί να εκμεταλλευτεί πλήρως τις όποιες δυνατότητες διαθέτει;

Το θέμα της ΑΟΖ έχει πολυσυζητηθεί στην Ελλάδα. Στην Κύπρο παρατηρώ ότι ακολουθήσατε άλλο πρότυπο δημοσίου διαλόγου. Είναι όντως θέμα εξωτερικής πολιτικής της χώρας μας, όπως και των διεθνών σχέσεών της. Είναι όμως και ένα σύνθετο νομικό θέμα, τα πλήρη χαρακτηριστικά του οποίου δεν είναι πάντα ευδιάκρητα και ευρέως κατανοητά και όχι απολύτως εφορμόσιμα σε κάθε περίπτωση και θεματική. Θέλει πολλή προσοχή και μεγάλη υπευθυνότητα η συζήτηση. Στη φάση που βρισκόμαστε προέχει η ολοκλήρωση του σαφέστατου χρονοδιαγράμματος που ακολουθεί το υπουργείο μας, με βάση το σχεδιασμό και το συμβατικό πλαίσιο με την νορβηγική PGS, σχετικά με την έρευνα των υδρογονανθράκων στο Ιόνιο και στα νότια της Κρήτης, η σύπνοια του πολιτικού κόσμου της χώρας στο πρόγραμμα αυτό και η διαφαινόμενη ικανοποίηση της ελληνικής κοινής γνώμης για τον τρόπο με τον οποίο συνεχίζεται η έρευνα, αναμένοντας τα αποτελέσματα. Άλλωστε έχουμε πάρει και «εύσημα», για τον τρόπο χειρισμών μας στο υπουργείο, από τους κύπριους ειδικούς.

Τρίτος παίκτης είναι το Ισραήλ, το οποίο δείχνει στην πράξη ότι επιθυμεί συνεργασία με την Κύπρο και την Ελλάδα, κυρίως στο κομμάτι της μεταφοράς, μέσω δικτύων, των ενεργειακών πόρων της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη. Το γεγονός ότι ανακαλύπτονται κοιτάσματα σε ευρωπαϊκά εδάφη ή φιλικά προς την Ευρώπη, όπως το Ισραήλ, είναι ένα στοιχείο που επιδρά βοηθητικά στις προσπάθειες της Ελλάδας;

Η Ελλάδα, ως φιλειρηνική χώρα, συνεργάζεται και αναπτύσσει σχέσεις ειλικρίνειας και εμπιστοσύνης με τους γείτονές της στην δύσκολη περιοχή που ζούμε. Το θέμα της ενέργειας και της μεταφοράς της είναι από τα μείζονα του νέου αιώνα που είμαστε ακόμα τις αρχές του. Είναι ένα θέμα που απασχολεί και εμπλέκει πάρα πολλούς παίκτες παγκόσμια, μεγάλους και μικρούς, σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές και πολλούς συνδυασμούς, και βεβαίως και τη δικιά μας. Είναι μια διαδικασία την οποία η Ελλάδα αντιμετωπίζει με γνώση και σύνεση, αλλά και με το βλέμμα στο μέλλον.

Η Ελλάδα, όπως και η Κύπρος, περνούν δύσκολες ώρες. Οι ενεργειακοί πόροι, από τα κοιτάσματα υδραγονανθράκων μέχρι την αξιοποίηση των ΑΠΕ, υπό ποιες προϋποθέσεις μπορούν να αποτελέσουν μια νέα βιομηχανία δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας;

Οι μοίρες της Ελλάδας και Κύπρου είναι κοινές και αλληλοεπηρεαζόμενες. Οι ενεργειακοί πόροι είναι κάτι σχετικά νέο στη συλλογική υπαρξιακή προβληματική των δύο χωρών μας, πέρα από τα οικονομικά του θέματος. Βεβαίως και μπορούν, κατάλληλα σχεδιασμένα και με την προοπτική των σοφών ισοζυγίων, να βρεθεί η αναγκαία ισορροπία μεταξύ της βιομηχανίας εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων και των ΑΠΕ, με το βλέμμα μας πάντα στραμμένο στις ανάγκες των χωρών μας, αλλά και στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Μην ξεχνάμε ότι οι Έλληνες δίδαξαν το «παν μέτρον άριστον».

Κτηματολόγιο στην Ελλάδα μέχρι το 2020

Η Κύπρος μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα και για την Ελλάδα σε ακόμη έναν τομέα: στο κτηματολόγιο. Στην Ελλάδα η συγκρότηση κτηματολογίου μοιάζει με ένα σύγχρονο γεφύρι της Αρτας. Υπάρχουν στοιχεία που μπορεί να δανειστεί η Ελλάδα από την Κύπρο; Σε ποια φάση βρίσκεται η διαδικασία της κτηματογράφησης;

Είναι και αυτό ένα θέμα από τα πάρα πολλά και σύνθετα που χειρίζεται το υπουργείο μας. Αυτό όμως είναι ένα θέμα που «σέρνεται» από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους. Η υπόθεσή της έλλειψης κτηματολογίου στην Ελλάδα είναι ένα κορυφαίο «αδιανόητο» πρόβλημα, για το κράτος και την κοινωνία. Χωρίς αυτό δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη. Ευτυχώς στην Κύπρο διαθέτετε έναν καλό σύστημα, από την αγγλοκρατία, το οποίο εκσυγχρονίσατε και λειτουργεί άριστα, από ότι γνωρίζω. Είναι μέρος της καθημερινής σας ζωής. Το ίδιο ίσχυε στα Δωδεκάνησα, από τον καιρό της ιταλοκρατίας εκεί. Δυστυχώς την παρομοίωση με το γεφύρι της Άρτας που κάνετε, δύσκολα θα μπορούσε να την αποκρούσει κανείς. Ας αφήσουμε όμως το παρελθόν στους ιστορικούς και στους φίλους των βιβλίων. Εδώ μετράει τι κάνουμε τώρα. Μέσα στη μείζονα κρίση που περνάμε. Πρέπει να σας πω ότι, τους έξι μήνες αυτής της κυβέρνησης, γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια, για την ολοκλήρωσή του, με στόχο το 2020, ένα χρόνο πριν τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης του ’21. Η προσπάθεια αυτή γίνεται συντονισμένα, εντατικά και με την προσωπική πλέον φροντίδα του ίδιου του πρωθυπουργού, ο οποίος έχει κατανοήσει πλήρως το θέμα σε όλες του τις πτυχές και διαστάσεις και προσωπικά είμαι ευτυχής γι’ αυτό. Το τονίζω, γιατί μόνον έτσι θα μπορούσε πλέον να γίνει κάτι το σύγχρονο, αποτελεσματικό και βιώσιμο. Είναι τόσο σοβαρό το θέμα, στην ελληνική του ιδιαιτερότητα, που θα τολμούσα να σας πώ την προσωπική μου άποψη εδώ, ότι το κτηματολόγιο ίσως θα έπρεπε να είναι πλέον υπό την άμεση εποπτεία του πρωθυπουργού.

Μείζον ζήτημα η αλλοίωση

των τοπωνυμιών στα Κατεχόμενα

Πριν αναλάβετε υπουργός είχατε διαγράψει ήδη μια διεθνή ακαδημαϊκή πορεία στον τομέα της χαρτογράφησης. Στα κατεχόμενα βλέπουμε ότι πέραν της δημογραφικής αλλοίωσης ότι επιχειρείται και μια αλλαγή στα τοπωνύμια. Πως μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτό το ζήτημα, που αποτελεί μια ξεχασμένη παράμετρο του Κυπριακού; Σε διαδικτυακές εφαρμογές (Google Maps) ή σε συσκευές πλοήγσης μέσω GPS οι χάρτες εμφανίζουν νέες ονομασίες για πόλεις και χωριά των Κατεχόμενων, ενώ η Nokia έχει αφαιρέσει την Κύπρο από τους χάρτες της.

Το θέμα που θίγετε είναι μεγάλης σπουδαιότητας και σημασίας σε διεθνή κλίμακα. Δεν αφορά μόνο τη χαρτογραφική ή ιστορική διάσταση, αλλά και την καθημερινότητα. Είναι από αυτά, τα οποία ενδεχομένως να θεωρούνται ήσσονος σημασίας, αλλά κάποια στιγμή γίνονται μείζονος, χωρίς να υπάρχει η προαπαιτούμενη φροντίδα αντιμετώπισης και η σχετική συλλογική παιδεία γι’ αυτό. Γίνεται ακόμα σπουδαιότερο στον ψηφιακό αιώνα που ζούμε με τα τεχνολογικά μέσα χωρικής εικονικότητας – χαρτογράφησης που αναφέρετε και τη διείσδυση που αυτά έχουν στις νέες γενιές. Είναι τεράστιο θέμα. Ας μην ξεχνάμε ότι το πρόβλημα με το σκοπιανό, κυρίως θέμα τοπωνυμίου είναι. Προσωπικά με ενοχλεί να βλέπω π.χ. στη διαδρομή Αθήνα – Θεσσαλονίκη να γράφεται η Θεσσαλονίκη στον επίσημο (κρατικό) λατινικό μεταγραμματισμό της τοπωνυμιακής σήμανσης του εθνικού αυτοκινητόδρομου, αλλού με ένα σίγμα και αλλού με δύο. Θα μου πείτε, τόση σοβαρή είναι αυτή η προχειρότητα; Ναι, γιατί αν αθροίσει κανείς τέτοιες προχειρότητες και από αλλού, θα καταλάβει τις στρεβλωτικές «εικόνες» που δημιουργούνται ευρύτερα. Γνωρίζω ότι έχει γίνει, εδώ και δεκαετίες, σπουδαίο έργο στην Κύπρο, για τα θέματα των τοπωνυμίων, μέχρι το επίπεδο της σχετικής σημαντικής επιτροπής του ΟΗΕ, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως παράδειγμα. Ένα άλλο πεδίο συνεργασίας υπάρχει εδώ και δεν πρέπει να το αμελήσουμε.

Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή», έκδοση Κύπρου, στις 13 Ιανουαρίου 2013