Του ΓΙΑΝΝΗ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗ

Σε μία κρίσιμη, από κάθε άποψη, δημοσιονομική χρόνια οι αγκυλώσεις στην είσπραξη καθυστερούμενων βεβαιωμένων φόρων ύψος 1,2 δισ. ευρώ αποτελούν μία πολυτέλεια που δεν την αντέχει ο κρατικός προϋπολογισμός. Το ποσό αυτό προσεγγίζει σχεδόν το 10% του ΑΕΠ και το 22,6% των προϋπολογισθέντων φορολογικών εσόδων για το 2012.

Ο προϋπολογισμός του 2012 προβλέπει συνολικά έσοδα 6,221 δισ. ευρώ. Τα φορολογικά έσοδα (άμεσοι και έμμεσοι φόροι) προϋπολογίζονται στα 5,346 δισ. ευρώ και αποτελούν το 86% των συνολικών εσόδων.

Η καταβολή των καθυστερούμενων οφειλών βρέθηκε στην επικαιρότητα μετά την ανάδειξη, εκ νέου, του θέματος στην Επιτροπή Ελέγχου από τη γενική ελέγκτρια, Χρυστάλλα Γιωρκάτζη.

Δεν αποτελεί μία νέα υπόθεση. Αντίθετα, είχε αναδειχθεί από την ίδια την κυβέρνηση κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2012. Μάλιστα, πριν από περίπου τέσσερεις μήνες, στις 14 Δεκεμβρίου του 2011, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Δημήτρης Χριστόφιας, προήδρευσε σύσκεψης για τις καθυστερημένες οφειλές προς το κράτος. Τον Απρίλιο του 2012 η δημόσια συζήτηση παραμένει πέριξ των ίδιων θεμάτων.

Η «ξεχασμένη» σύσκεψη

Στη σύσκεψη εκείνη μετείχε σχεδόν ολόκληρος ο κρατικός μηχανισμός: ο τότε υπουργός Οικονομικών, Κίκης Καζαμίας, ο υπουργός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Σοφοκλής Αλετράρης, ο γενικός εισαγγελέας Πέτρος Κληρίδης, η γενική λογίστρια, Ρέα Γεωργίου, η γενική ελέγκτρια, Χρυστάλλα Γιωρκάτζη, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέφανος Στεφάνου, ο υφυπουργός παρά τω Προέδρω, Τίτος Χριστοφίδης, ο αρχηγός της Αστυνομίας, Μιχάλης Παπαγεωργίου, ο διευθυντής του Τμήματος Εσωτερικών Προσόδων, Γεώργιος Πούφος και ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Οικονομικών, Χρίστος Πατσαλίδης.

Στη σύσκεψη αποφασίστηκε η σύσταση ομάδας που αποτελείται από τον υπουργό Οικονομικών, τη γενική λογίστρια και τον διευθυντή του Τμήματος Εσωτερικών Προσόδων.

Η Ομάδα εξουσιοδοτήθηκε να συζητήσει ποια και πόσα από τα καθυστερημένα έσοδα είναι εισπράξιμα και ταυτόχρονα να συζητήσει και να κάνει εισηγήσεις για επιπρόσθετα μέτρα και μεθόδους που μπορούν να υιοθετηθούν για ενίσχυση της προσπάθειας του κράτους για είσπραξη καθυστερημένων οφειλών προς το κράτος.
Οι οφειλές
Όπως προκύπτει από τις εκθέσεις της γενικής ελέγκτριας και της γενικής λογίστριας τα καθυστερημένα έσοδα του κράτους κατά την 31η Δεκεμβρίου 2010 ανήλθαν σε 1,548 δισ. ευρώ σε σύγκριση με 1,519 δισ. ευρώ την 31η Δεκεμβρίου 2009. Από το ποσό αυτό τα 1,28 δισ. ευρώ (66% των ανείσπρακτων) οφείλονται στο Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων.

Στο Τμήμα Τελωνείων και Υπηρεσία Φόρου Προστιθέμενης Αξίας οι οφειλές είναι ύψους 229 εκατ. ευρώ, στο Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων 126 εκατ. ευρώ, στην Επιτροπή Προστασίας Ανταγωνισμού 46 εκατ. ευρώ, στη Δικαστική Υπηρεσία 29 εκατ. ευρώ, στο Τμήμα Πολιτικής Αεροπορίας 25 εκατ. ευρώ, στις Ιατρικές Υπηρεσίες και Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας 17 εκατ. ευρώ και στα άλλα τμήματα 48 εκατ. ευρώ.

Το ΤΕΠ υπολογίζει το κεφάλαιο των ανείσπρακτων φόρων σε 601 εκατ. ευρώ δηλαδή χωρίς τόκους, εκ των οποίων τα 422 εκατ. ευρώ χαρακτηρίζονται εισπράξιμα. Ποσό επίσης μεγάλο αν αναλογιστούμε ότι το Υπουργείο Οικονομικών αναζητά περίπου 200 εκατ. ευρώ για να κλείσει εντός στόχων ο προϋπολογισμός του 2012.

Από τα 422 εκατ. ευρώ που οφείλονται στο ΤΕΠ για διάφορα φορολογικά έτη από όλη τη φορολογική βάση, τα περίπου 167 εκατ. ευρώ οφείλονται ένα χρόνο, τα 164 εκατ. ευρώ από 2 ώς 5 έτη και 90 εκατ. ευρώ για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 6 ετών.

Επίσης, από τα 422 εκατ. ευρώ, το 41% –155 εκατ. ευρώ– διεκδικείται ενώπιον δικαστηρίων, είτε με αγωγές για είσπραξη, είτε με σημείωμα για δεσμεύσεις περιουσίας, είτε με άλλες διαδικασίες δόσεων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το ΤΕΠ δεν τοκίζει τα ποσά που οφείλονται στο Τμήμα, γιατί ο τόκος θα επιβληθεί όταν θα έρθει κάποιος στα ταμεία να πληρώσει. Πρώτα πληρώνεται ο τόκος και μετά το κεφάλαιο.

Από τα τέλη Δεκεμβρίου μέχρι σήμερα ελάχιστη πρόοδος έχει επιτευχθεί, με τα δύο μεγαλύτερα αγκάθια να μένουν ανέπαφα: την επίδοση των ειδοποιήσεων οφειλής και την απουσία μέτρων αναγκαστικής είσπραξης εις βάρος των οφειλετών.

Ένδεια μέσων

Σε ανύποπτο χρόνο, πριν από τη σύσκεψη του περασμένου Δεκεμβρίου στο Προεδρικό, ο διευθυντής του Τμήματος Εσωτερικών Προσόδων, Γιώργος Πούφος, είχε περιγράψει μια εικόνα ένδειας στα μέσα που έχει στη διάθεσή του το Τμήμα.

«Το τι δεν έχει το ΤΕΠ στη φαρέτρα του είναι αυτό που αναγράφεται κατά κόρον ότι στην Ελλάδα κάνουν συλλήψεις, στο Ηνωμένο Βασίλειο κάνουν κάτι άλλο, στη Γαλλία κάνουν κάτι άλλο. Δυστυχώς ή ευτυχώς τούτη η Πολιτεία έχει αποφασίσει αυτά όλα τα πράγματα να μην τα κάνει το ΤΕΠ», σημείωνε με παράπονο ο κ. Πούφος.

«Υπό τις περιστάσεις με το προσωπικό που έχει, με τα συστήματα τα οποία διατηρεί και που δεν είναι αυτά τα οποία θα έπρεπε να είχε, που δεν είναι το προσωπικό που έπρεπε να είχε, που μέσα στο πλαίσιο της περισυλλογής, το κράτος προσπαθεί να δει την κρυάδα και να μοιράσει το πάπλωμα», είχε επισημάνει ο κ. Πούφος.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στην επίδοση των κλήσεων όσων εντοπίζονται να φοροδιαφεύγουν. Με βάση την ισχύουσα διαδικασίας όταν κάποιος υποπέσει σε ποινικό αδίκημα, π.χ. μη υποβολή δήλωσης (επίκαιρο αδίκημα), το ΤΕΠ, παίρνοντας την άδεια του γενικού εισαγγελέα προχωρεί σε ποινική δίωξη. Στη συνέχεια θα πρέπει να του επιδοθεί κλήση για να παρουσιαστεί ο κατηγορούμενος στο δικαστήριο.

Η διαχείριση αυτής της κλήσης την έχει αναλάβει, διά συμβολαίου με το Υπουργείο Δικαιοσύνης, ιδιωτική εταιρεία. Αν πάει δύο φορές ο ιδιώτης επιδότης στο συγκεκριμένο υπό ποινική δίωξη πρόσωπο και δεν το βρει τότε η υπόθεση αποσύρεται από το δικαστήριο, διότι δεν προσέρχεται ο κατηγορούμενος. Όταν αποσυρθεί η υπόθεση, τότε το ΤΕΠ θα πρέπει να ξανακάνει τη διαδικασία προσαγωγής στο δικαστήριο…
Αναγκαστικά μέτρα

Ένας από τους λόγους που τα οφειλόμενα ποσά στο ΦΠΑ είναι πολύ λιγότερα, σε σύγκριση με το Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων, είναι διότι η Υπηρεσία Φόρου Προστιθέμενης Αξίας έχει τη δυνατότητα να προχωρεί σε κατασχέσεις, ακολουθώντας τάχιστες διαδικασίες.

Η απειλή και μόνο της κατάσχεσης είναι πολλές φορές αρκετή για την καταβολή του ΦΠΑ. Το θεσμικό πλαίσιο που αφορά την είσπραξη του ΦΠΑ είναι αυστηρότερο λόγω και των απαιτήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν είναι ευρέως γνωστό ότι οι ίδιοι πόροι των κοινοτικών προϋπολογισμών προέρχονται από ΦΠΑ, συνεπώς υπάρχει ακόμη και παροχή τεχνικής βοήθειας για να εντοπίζεται φορολογητέα ύλη.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» Κύπρου στις 29 Απριλίου 2012