του ΓΙΑΝΝΗ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗ

Η συζήτηση για ανάπτυξη και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας ανεβαίνει ψηλά στην ατζέντα της δημόσιας συζήτησης. Οι συνθήκες που προκάλεσαν το οικονομικό θαύμα της Κύπρου δεν υπάρχουν πλέον.

Η κυπριακή οικονομία οφείλει να επανεφεύρει τον εαυτό της. Πολλοί, δυστυχώς, έχουν μείνει στις μνήμες του παρελθόντος και ξεχνούν ότι η μόνη σταθερά στη ζωή είναι η αλλαγή. Ότι δεν αλλάζει παρακμάζει και στη χειρότερη περίπτωση πεθαίνει.

Τι είδους ανάπτυξη θέλουμε; Πέρα από τα προφανή (υπηρεσίες, τουρισμός, άντε τώρα και η ενέργεια) την πραγματική απάντηση μπορεί να τη δώσει η ίδια η ζωή, αν την αφήσουμε ελεύθερη. Η διαδικασία που ονομάζεται φυσική επιλογή έχει εφαρμογή στην οικονομία και ειδικότερο στον κόσμο των επιχειρήσεων.

Η ανάπτυξη, λοιπόν, έρχεται από τους μικρούς που θέλουν να γίνει μεγάλοι. Οι μικρές επιχειρήσεις αποτελούν πράγματι τον στυλοβάτη της ανάπτυξης και της πραγματικής οικονομίας και στην Κύπρο, αρκεί να μη διαβάζουμε τα νούμερα όπως μας βολεύει.

Το Economist έγραφε πρόσφατα ότι οι πραγματικοί στυλοβάτες της οικονομίας είναι σύμφωνα οι νέες επιχειρήσεις κατά την πορεία τους προς την κορυφή. Πρόκειται για τις λεγόμενες νεοφυείς επιχειρήσεις, δηλαδή νέες, με χρόνο λειτουργίας λιγότερα από πέντε χρόνια, που γνωρίζουν τέτοια επιτυχία που σαρώνουν τα πάντα στο πέρασμά τους και έχουν διαρκώς ανάγκη από προσωπικό.
Το Economist καταγράφει μια άποψη που αφορά και την κυπριακή πραγματικότητα: σε οικονομίες όπου επικρατούν οι μικρές επιχειρήσεις βασιλεύει η έλλειψη ανταγωνιστικότητας και η χαμηλή παραγωγικότητα. Σας θυμίζει κάτι; Στο άρθρο με τίτλο «When small isn’t beautiful», γίνεται αναφορά στην Ελλάδα, η οποία βρίσκεται στην κορυφή των χωρών με τις περισσότερες μικρές επιχειρήσεις. Ελάχιστα πίσω θα βρούμε την Κύπρο.

Το Economist υποστηρίζει ότι η εξάπλωση των μικρών επιχειρήσεων στην νότια περιφέρεια της Ευρώπης, και όχι η απότομη αύξηση των μισθών, που προκάλεσε την μεγάλη απώλεια στην παραγωγικότητα.
Σε οικονομίες, όπως η Κύπρος, γίνεται προσπάθεια να προστατευτούν οι πολλοί και οι μικροί (βασική εκλογική πελατεία) με αποτέλεσμα οι αγκυλώσεις να μην επιτρέπουν στους καινοτόμους και τους ικανούς να αναπτυχθούν.

Η ιδέα που προβάλει ο Economist είναι να υπάρξει χαλάρωση στην αγορά εργασίας, τους μισθούς, αλλά και την εκμετάλλευση της γης, που θα επιτρέψουν στις πιο ανταγωνιστικές επιχειρήσεις να γίνουν μεγαλύτερες και στις λιγότερο ανταγωνιστικές να καταρρεύσουν, ενισχύοντας την παραγωγικότητα, την αύξηση του ΑΕΠ και τα φορολογικά έσοδα.

Στο φάρμακο που προτείνει το γνωστό περιοδικό μπορεί να διαφωνούν πολλοί, αλλά η κριτική στη διάγνωση δεν αντέχει σε ισχυρή κριτική.

Κάνοντας μια βόλτα σε Λευκωσία ή Λεμεσό θα δείτε πολλά μικρά εμπορικά καταστήματα. Αυτό δεν είναι κακό. Πόσα όμως, έχουν εκσυγχρονιστεί; Πόσα προσφέρουν νέες λύσεις στις ανάγκες των καταναλωτών.

Η σύγχρονη δομή της οικονομίας, η ένταξη στην ΕΕ και οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών επιτρέπουν σε κάθε κυπριακή επιχείρηση να δραστηριοποιείται στην παγκόσμια αγορά.

Αν το κράτος μπορεί να βοηθήσει κάπου είναι να φτιάξει προγράμματα μικροχρηματοδοτήσεων, ως 25.000 ευρώ, ποσό ικανό για το ξεκίνημα μιας επιχείρησης. Αν η επιχειρηματική προσπάθεια του νέου επιχειρηματία αποτύχει τότε το δάνειο να διαγράφεται και να του δίνεται νέα μικροχρηματοδότηση για να τρέξει την επόμενη ιδέα του.

Ο δρόμος για την επιτυχία περνά από την αποτυχία.

Τι μπορεί να πετύχει ένα επιτυχημένο πρόγραμμα μικροχρηματοδοτήσεων; Αν χρηματοδοτηθούν 1.000 νέοι επιχειρηματίες (δηλαδή δαπανηθούν 25.000.000 ευρώ) και πετύχουν οι 100 (θα έχουν πιάσει τόπο τα 2.500.000 ευρώ) αυτοί οι 100 μπορούν να απασχολούν ως 20 άτομα (2.000 θέσεις εργασίας) με έσοδα άνω των 800.000 ευρώ (δηλαδή 800.000.000 ευρώ) το χρόνο. Τα νούμερα δεν είναι τυχαία.

Ένα επιτυχημένο start up μπορεί να βγάλει ως και 17 φορές την αρχική επένδυση (400.000 ευρώ).

Φυσικά δεν μιλάμε για επιχειρήσεις καφέ και εστιατόρια. Μιλάμε για επιχειρήσεις που ανανεώνουν ουσιαστικά μια αγορά (π.χ. υπεραγορά με οργανικά προϊόντα) ή προχωρούν σε μια νέα παραγωγική δραστηριότητα (π.χ. ανάπτυξη συστημάτων μείωσης της θερμικής καταπόνησης κτιρίων).

Το χειρότερο στην Κύπρο είναι ότι κανείς δεν μιλά για όλα αυτά. Το ακόμη χειρότερο είναι η κρατούσα αντίληψη για να μείνουν τα πράγματα ως έχουν, να μην ταραχτούν ισορροπίες.

Η αλλαγή είναι η μόνη σταθερά στη ζωή. Δεν μπορείς να την αρνείσαι για πάντα.

seitanidisi@kathimerini.com.cy

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» Κύπρου, στις 8 Απριλίου 2012