Την περασμένη εβδομάδα έκλεισαν αιφνιδιαστικά δύο αεροπορικές εταιρίες, η ισπανική Spainair και η ουγγρική Malev. Κοινό σημείο και των δύο «λουκέτων» είναι ότι η λειτουργία τους κατέστη αδύνατη μόλις σταμάτησε κάθε δυνατότητα κρατικής στήριξης. Στην περίπτωση της Spainair ναυάγησε και η προσπάθεια εξεύρεσης στρατηγικού επενδυτή.
Η Malev ο κρατικός αερομεταφορέας της Ουγγαρίας, είχε καταφέρει να χτίσει προφίλ ενός προσιτού και αξιόπιστου αερομεταφορέα, αλλά τώρα οδεύει στην πτώχευση, μετά από 66 χρόνια λειτουργίας, με απόφαση της κυβέρνησης. Επίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε καλέσει την Ουγγαρία να ζητήσει από την εταιρεία να της επιστρέψει εκατομμύρια ευρώ που είχε λάβει ως κρατική χρηματοδότηση.
H Spanair, η τέταρτη σε μέγεθος αεροπορική εταιρεία της Ισπανίας, κατέρρευσε λόγω της απόσυρσης της κρατικής επιδότησης προς αυτήν.
Την εταιρεία αιμοδοτούσε η αυτόνομη περιφέρεια της Καταλονίας και μέχρι την περασμένη Παρασκευή, οπότε σταμάτησε η κρατική στήριξη, είχε λάβει χρηματοδότηση 150 εκατ. ευρώ. Στη χρήση του 2010 είχε ζημιές 115 εκατ. ευρώ. Η αίτησή της με πιστωτές κατατέθηκε μετά το ναυάγιο των συνομιλιών που είχε με την Qatar Airways.

Κοινό σημείο και των δύο πτωχευμένων αεροπορικών εταιρειών είναι ότι δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό των εταιρειών χαμηλού κόστους. Στην Ισπανία η RyainAir αποτελεί μία κυρίαρχη δύναμη, στέλνοντας χιλιάδες επισκέπτες στη Βαρκελώνη (έδρα της Καταλονίας). Η Malev βρέθηκε να συναγωνίζεται την ουγγρική Wizz, η οποία με τους χαμηλούς ναύλους έχει «αλώσει» τους αιθέρες της ανατολικής Ευρώπης.

Οι συνειρμοί που δημιουργούνται με τις δικές μας Κυπριακές Αερογραμμές τρομάζουν.
Πρόσθετος επιβαρυντικός παράγοντας στην προσπάθεια της κυβέρνησης να πωλήσει σε ιδιώτες τις Κυπριακές Αερογραμμές είναι ότι πολλές κυβερνήσεις ετοιμάζονται να ιδιωτικοποιήσουν τους κρατικούς αερομεταφορείς τους: η Σουηδία τη SAS, η Ιρλανδία την Aer Lingus και η Πορτογαλία την ΤΑΡ.
Στο μεταξύ οι μεγάλοι παίκτες μπαίνουν δυναμικά στην αγορά των χαμηλών ναύλων. Η Ιberia, η μεγαλύτερη αεροπορική εταιρεία στην Ισπανία, βλέπει πίσω από το λουκέτο της Spainair την ευκαιρία για να λανσάρει μία νέα αεροπορική εταιρία, την Express.

Μπορούν να αντληθούν διδάγματα από όλα αυτά;
Καταρχάς για ακόμη μία φορά υπήρξε μεγάλη καθυστέρηση στη λήψη των αναγκαίων αποφάσεων. Μετά το λουκέτο της Eurocypria, θα έπρεπε να προχωρήσει η σαρωτική αναδιάρθρωση των Κυπριακών Αερογραμμών με σκοπό την πώλησή της σε στρατηγικό επενδυτή. Πριν από ένα ή δύο χρόνια οι Κυπριακές ήταν σε καλύτερη κατάσταση, ενώ η διάρθρωση του δικτύου της είχε –και έχει– θετικά στοιχεία που μπορούν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον επενδυτών.

Δυστυχώς, στο χρονικό διάστημα που παρήλθε άπραγο η εικόνα της αεροπορικής αγοράς έχει αλλάξει άρδην. Οι παραδοσιακοί αερομεταφορείς έχουν συνασπιστεί πίσω από δύο μεγάλες συμμαχίες (τη Star Alliance και τη Sky Team) στέλνοντας συντεταγμένα πελάτες ο ένας στον άλλο, ενώ μοιράζονται το υψηλό κόστος των θέσεων business, με κοινούς χώρους υποδοχής στα αεροδρόμια.
Παράλληλα, το μοντέλο των εταιρειών χαμηλού κόστους γιγαντώθηκε, κερδίζοντας πελάτες που δεν δίνουν σημασία στη τιμή, αλλά θέλουν να μετακινηθούν φθηνά, θυσιάζοντας κάποιες ανέσεις, αλλά όχι και την ασφάλειά τους. Τα καινούργια αεροπλάνα των εταιρειών χαμηλού κόστους (μέσος όρος ηλικίας τα τρία έτη) αποτελούν πρόσθετο δέλεαρ και εγγύηση ασφάλειας.

Σε όλο αυτό τον αεροπορικό χάρτη έχει θέση μία μικρή αεροπορική εταιρεία όπως είναι οι Κυπριακές Αερογραμμές;

Η πρώτη απάντηση είναι ναι. Η εταιρεία μπορεί να υπάρχει, αλλά όχι με τη σημερινή της μορφή.

Στην Ελλάδα η Ολυμπιακή υφίσταται μέσα από ένα σχήμα, υπάρχει ως όνομα, αλλά η νέα εταιρεία δεν έχει καμία σχέση με αυτό που ήταν στο παρελθόν. Το προσωπικό είναι νέο –και πιο φθηνό– όλα τα αεροπλάνα είναι καινούργια και ο προσανατολισμός των πτήσεων δίνει έμφαση στην εξυπηρέτηση των τουριστικών περιοχών.

Η Κύπρος προσελκύει ένα μεγάλο αριθμό τουριστών και υπάρχει θέση για όλους. Το ζήτημα είναι οι Κυπριακές να αποκτήσουν ένα βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο. Αυτή θα είναι η απαίτηση του όποιου επενδυτή.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» (Κύπρου) στις 5 Φεβρουαρίου 2012