Του ΓΙΑΝΝΗ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗ
Την περασμένη εβδομάδα η «Financial Times», η εφημερίδα σύμβολο των φιλελεύθερων πολιτικών, δημοσίευσε ένα κείμενο με τον τίτλο «Γιατί η συμφωνία της 8ης Δεκεμβρίου για τη δημοσιονομική ένωση θα αποτύχει».

Αυτό που λέει η βρετανική εφημερίδα είναι ότι η μονομερής εμμονή στη δημοσιονομική πειθαρχία είναι αντιπαραγωγική. Το παράδειγμα της Ελλάδας μπορεί να πείσει και τον πιο δύσπιστο ότι μία απότομη προσαρμογή δεν οδηγεί πουθενά, αν δεν τηρούνται δύο βασικές προϋποθέσεις. Πρώτον, η κατανομή των βαρών είναι δίκαιη και να υπάρχει μια ατζέντα χρηματοδοτήσεων σε τομείς της οικονομίας που μπορούν να δημιουργήσουν «πόλους ανάπτυξης».

Αυτά σε ό,τι αφορά τα κράτη, τις εθνικές πολιτικές.

Σε επίπεδο Ευρωζώνης απαιτείται κάτι άλλο: δημοσιονομικές μεταβιβάσεις, δηλαδή μεταφορά πόρων από τα πλεονασματικά κράτη προς τα ελλειμματικά.

Η αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Άννυ Ποδηματά, ανέφερε σε σχετική συζήτηση ότι «η αντιμετώπιση των μακροοικονομικών ανισορροπιών πέρα από το πακέτο της οικονομικής διακυβέρνησης πρέπει να συνδεθεί άρρηκτα και με το νέο δημοσιονομικό σύμφωνο».

Η «Financial Times» για να στηρίξουν το επιχείρημα περί αποτυχίας ανέφεραν ότι πέρυσι η Γερμανία είχε πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της τάξης του 5,7% του ΑΕΠ, μεγαλύτερο και από αυτό της Κίνας.

«Το σύμφωνο της δημοσιονομικής ένωσης θα αποτύχει γιατί δεν προσφέρει καμία απολύτως εξήγηση για το πώς ακριβώς το γερμανικό πλεόνασμα θα ανακυκλωθεί, όταν ολοένα και περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, του Νότου αλλά όχι μόνο, παραμένουν ‘‘θρησκευτικά προσηλωμένες’’ στην αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία και ορθοδοξία», αναφέρει το δημοσίευμα.

Η λύση σε αυτό το κενό είναι μία πραγματική δημοσιονομική ένωση και όχι μόνο ένα αυστηρότερο σύμφωνο σταθερότητας, με κυρώσεις και προληπτικό έλεγχο των προϋπολογισμών.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε στις 8 Δεκεμβρίου τα κράτη-μέλη να συντονίσουν τις δημοσιονομικές τους πολιτικές σε επίπεδο προϋπολογισμού και άφησε το συμπλήρωμα (την ουσιαστική δημοσιονομική ένωση και σε επίπεδο δαπανών) για μετά, με την κρυφή ευχή να μη χρειαστεί να εφαρμόσει πολιτικές εσωτερικών μεταβιβάσεων πόρων.

Οι αγορές έχουν εντοπίσει αυτό το μεγάλο κενό και πιέζουν για το τελευταίο βήμα: την αποπληρωμή του ελληνικού χρέους ως ένα πρώτο βήμα μεταβιβάσεων πόρων.

Οι ΗΠΑ, που βλέπουν την Ευρώπη να πελαγοδρομεί, θέλουν και αυτές να μπει ένα τέλος στο μαρτύριο και πιέζουν προς αυτήν την κατεύθυνση. Σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, ο πρόεδρος της Fed ξεκαθάρισε σε γερουσιαστές πως δεν υπάρχουν σχέδια για στήριξη των ευρωπαϊκών τραπεζών ή για αύξηση των κεφαλαίων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Η αξιοποίηση του δολαρίου για την αύξηση των πόρων του EFSF είχε προβληθεί ως μία λύση.

Το μήνυμα το έχει «πιάσει» ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, Αθανάσιος Ορφανίδης, ο οποίος σε ομιλία του στη Σουηδία ανέφερε ότι θα πρέπει να ανατραπεί το PSI, δηλαδή το ελληνικό κούρεμα.
Ο κ. Ορφανίδης εξήγησε ότι οι δράσεις που αναλήφθηκαν στη ζώνη του ευρώ τα τελευταία δύο χρόνια έχουν κλονίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και ότι οι φορείς χάραξης πολιτικής βρίσκονται τώρα αντιμέτωποι με τη σκληρή πρόκληση να την επαναφέρουν.

Οι επενδυτές, ανέφερε ο κ. Ορφανίδης, αναρωτιούνται εάν τα μέλη της Ευρωζώνης θα υποστηρίξουν το ένα το άλλο για την αντιμετώπιση της κρίσης ή εάν ο φόβος για μεταφορά των πόρων, σημαίνει ότι θα ενθαρρύνουν την εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα.

Ας σημειώσουμε ότι η ευρωπαϊκή απόφαση της 8ης Δεκεμβρίου επιβεβαιώνει την απόφαση της 26ης Οκτωβρίου, για κούρεμα 50% στο ελληνικό χρέος. Οι επενδυτές δανείζουν τα ευρωπαϊκά κράτη με υψηλό χρέος με ακριβότερα επιτόκια, διότι φοβούνται ότι μπορεί και η Ιταλία ή Ισπανία να προχωρήσουν σε κούρεμα. Απλά πράγματα. Πριν από το PSI μπορεί να υπήρχε ανησυχία, αλλά υπήρχε η βεβαιότητα ότι τα χρήματά τους θα τα πάρουν.

Η πρακτική λύση, από την άποψη των αγορών, είναι μία: να καταργηθεί το PSI, η Ευρώπη να αναλάβει την αποπληρωμή του ελληνικού χρέους και να χρηματοδοτήσει την ελληνική ανάκαμψη. Αυτό δεν θα γίνει χωρίς κόστος για την Ελλάδα, αλλά σίγουρα τα πράγματα δεν είναι χειρότερα απ’ ό,τι σήμερα. Παράλληλα, οι υπόλοιποι θα τακτοποιούν τα δικά τους ελλείμματα και χρέη. Φθηνό χρήμα για αναπτυξιακές δαπάνες πρέπει να εισρεύσει και στις άλλες ελλειμματικές οικονομίες. Εννοείται πως στο μεταξύ ότι η ΕΚΤ θα αγοράζει απευθείας κρατικά ομόλογα, ενώ θα εκδοθεί και ευρωομόλογο.

Αν γίνουν όλα αυτά οι αγορές θα πειστούν ότι η Ε.Ε. οδηγείται σε μια ουσιαστική Ένωση και συνεπώς τα χρήματα των επενδυτών δεν κινδυνεύουν από μία αθέτηση πληρωμών.

seitanid@gmail.com

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» στις 18 Δεκεμβρίου 2011