Αμηχανία προκαλεί η διπλή υποβάθμιση της κυπριακής οικονομίας από τον οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody’s στις 4 Νοεμβρίου. Ο χρόνος για την κυβέρνηση και τα κόμματα της αντιπολίτευσης μετρά αντίστροφα με γρηγορότερο ρυθμό, καθώς το ζήτημα της επανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών μπορεί να φέρει την Κύπρο κοντά στην ένταξη στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης, όπως εκτιμά ο Moody’s. Η κυβέρνηση αμέσως εξέδωσε ανακοίνωση, με την οποία σημειώνει πως «εντός του 2012 προτίθεται να ασκήσει αποφασιστική περιοριστική δημοσιονομική πολιτική και να λάβει περισσότερα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης». Δεδηλωμένος στόχος της κυβέρνησης είναι η οικονομία «να επανακτήσει την εμπιστοσύνη των διεθνών αναλυτών και επενδυτών και επίσης να πετύχει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης».
Ειδικότερα, ο οίκος αιτιολογεί την απόφασή του για υποβάθμιση της μακροπρόθεσμης αξιολόγησης της Κυπριακής Δημοκρατίας κατά δύο βαθμίδες από Baa1 σε Baa3 και τη βραχυπρόθεσμη αξιολόγηση κατά μία βαθμίδα από P-2 σε P-3 με βάση τις παραμέτρους που έγιναν ήδη γνωστές και στις προηγούμενες υποβαθμίσεις. Μεταξύ τους, είναι η κατάσταση στον τραπεζικό τομέα και η ανάγκη στήριξης, αλλά και ο αποκλεισμός της Κυπριακής Δημοκρατίας από τις διεθνείς αγορές. Λόγος γίνεται επίσης και για την αδυναμία λήψης διορθωτικών μέτρων από το κράτος.
Ο οίκος, στο επόμενο διάστημα, θα παρακολουθήσει στενά τις εξελίξεις στο τραπεζικό σύστημα και δη την ανάγκη επανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Θα παρακολουθήσει επίσης κινήσεις πολιτικής που σχετίζονται με τις δαπάνες μισθολογίου και την ΑΤΑ, αλλά και το συνταξιοδοτικό.

«Ψήνει» μέτρα
Πάντως, το Υπουργείο Οικονομικών έχει στρέψει την προσοχή του σε μία σειρά μέτρων για τόνωση της ανάπτυξης, τα οποία πλέον επισπεύδει. Σύμφωνα με πληροφόρηση από υψηλόβαθμο στέλεχος της κυβέρνησης στο Υπ. Οικονομικών κινούνται με ταχείς ρυθμούς για να προχωρήσουν σε ανακοίνωση νέων μέτρων εντός του μηνός. Λίστα μέτρων, η οποία «παρακολουθείται στενά» ήδη έχει προχωρήσει και εικάζεται πως θα ανακοινωθούν εντός δεκαπενθημέρου, σχετικές αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου.
Ο τριπλός άξονας στον οποίο στηρίζεται η κυβέρνηση, προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, και την προώθηση μεγάλων έργων του ιδιωτικού τομέα, τα οποία ωστόσο τίθενται πλέον εν αμφιβόλω λόγω της κατάστασης που επικρατεί στην οικονομία και την πιστωτική στενότητα που χαρακτηρίζει τον τραπεζικό τομέα.
Με βάση τις πιο πάνω ανησυχίες, το Υπουργείο Οικονομικών συνεργάζεται με το Υπουργείο Εσωτερικών, με στόχο «να εντοπιστούν οι πραγματικές ανάγκες» για τα μεγάλα έργα που είναι στα σκαριά και να γίνουν κινήσεις επίσπευσης, συγκεκριμένα για τα έργα εκείνα που είναι πράγματι έτοιμα να προχωρήσουν.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η ψήφιση του προϋπολογισμού, έστω και με σημαντικές τροπολογίες, καθίσταται επιτακτική ανάγκη, αλλά το Υπουργείο Οικονομικών διαμηνύει πως είναι «σχεδόν έτοιμο» να προωθήσει νέα μέτρα, όχι μόνο για την εξυγίανση της οικονομίας, αλλά και για την προώθηση της ανάπτυξης.

Η αξιολόγηση
Ειδικότερα, ο οίκος αιτιολογεί την απόφασή του για υποβάθμιση της μακροπρόθεσμης αξιολόγησης της Κυπριακής Δημοκρατίας κατά δύο βαθμίδες από Baa1 σε Baa3 (ένα βήμα πριν από την κατηγορία σκουπίδια) και τη βραχυπρόθεσμη αξιολόγηση κατά μία βαθμίδα από P-2 σε P-3 με βάση τις πιο κάτω παραμέτρους:

-Μεγάλη πιθανότητα ο τραπεζικός τομέας να χρειαστεί κρατική στήριξη εντός του 2012 ως αποτέλεσμα των μεγάλων αναμενόμενων διαγραφών λόγω της έκθεσής του σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου.

-Αποκλεισμός της Κυπριακής Δημοκρατίας από τη διεθνή κεφαλαιαγορά με αποτέλεσμα να δημιουργείται αυξημένη πιθανότητα, η Κυπριακή Κυβέρνηση να χρειαστεί έκτακτη επίσημη οικονομική βοήθεια.

-Η θεσμική αδυναμία η οποία, σύμφωνα με τον οίκο, ήταν μεγαλύτερη της αναμενόμενης για αποδοχή και εφαρμογή των δημοσιονομικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που είναι αναγκαίες για τη διόρθωση της αυξητικής τάσης του χρέους και για τη βελτίωση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας των δημοσίων οικονομικών.

Επιπρόσθετα, ο Οίκος Moody’s αιτιολογεί την απόφασή του να θέσει τις αξιολογήσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας υπό αρνητική παρακολούθηση ένεκα της ανάγκης επακριβούς εκτίμησης των κινδύνων που αναφέρονται πιο πάνω.
Οι παράγοντες που θα εξεταστούν σύντομα από τον οίκο Moody’s στην περίοδο αξιολόγησης είναι:

-Οι ανάγκες κεφαλαιοποίησης του κυπριακού τραπεζικού συστήματος, οι οποίες προκύπτουν από τις ζημιές από τα ελληνικά ομόλογα και από το ελληνικό δανειοδοτικό χαρτοφυλάκιο των κυπριακών τραπεζών.

-Οι διαρθρωτικές αλλαγές σε σημαντικές κρατικές δαπάνες, όπως κρατικές συντάξεις και μισθολόγιο, κοινωνικές παροχές και Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή στον δημόσιο τομέα.

Το Υπουργείο Οικονομικών απαντά ότι «η κυβέρνηση σε συνεργασία με την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου εξετάζει την κατάσταση στο τραπεζικό σύστημα και λαμβάνει τα αναγκαία θεσμικά μέτρα για θωράκιση του εγχώριου τραπεζικού συστήματος από τις εξελίξεις στην ελληνική οικονομία (νομοσχέδια για τη Διαχείριση Χρηματοοικονομικών Κρίσεων και σύσταση Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας).

Η κυβέρνηση επαναλαμβάνει την έκκλησή της προς όλα τα πολιτικά κόμματα για την υπερψήφιση του Προϋπολογισμού του 2012 καθώς και των προτεινόμενων δημοσιονομικών μέτρων ως αναγκαίο βήμα προς τη δημοσιονομική εξυγίανση.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» στις 6 Νοεμβρίου 2011