Του ΓΙΑΝΝΗ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗ

Το κλιμάκιο του ΔΝΤ, που εξετάζει τα δεδομένα της κυπριακής οικονομίας για να συντάξει τη νέα του έκθεση για τη χώρα, δεν έχει επαφές μόνο με στελέχη του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης. Έχει κλείσει συναντήσεις με επιχειρηματίες και συγκεκριμένα με τους «εθνικούς πρωταθλητές» της κυπριακής επιχειρηματικότητας.

Ο όρος «εθνικός πρωταθλητής» είναι ποδοσφαιρικός και αποτυπώνει την ανάγκη κάθε χώρας να διαθέτει επιχειρήσεις που θα μπορούν να τραβήξουν μπροστά το σύνολο της πραγματικής οικονομίας.
Ας πάρουμε για παράδειγμα το κυπριακό πρωτάθλημα. Ο ΑΠΟΕΛ για να μπορέσει να έχει μια θετική πορεία στο Champion League έπρεπε αφενός να κερδίσει το πρωτάθλημα στην Κύπρο και αφ’ ετέρου να ανεβάσει το επίπεδό του για να σταθεί στην Ευρώπη. Οι υπόλοιπες κυπριακές ομάδες για να μπορέσουν να κερδίσουν το πρωτάθλημα πρέπει να ξεπεράσουν το επίπεδο του ΑΠΟΕΛ, δηλαδή να αποκτήσουν χαρακτηριστικά ομάδων ανταγωνιστικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Το ίδιο γίνεται και στο επιχειρείν. Πριν η IKEA ή η Zara γίνουν εμπορικά σήματα παγκόσμιας εμβέλειας, πρώτα κατέκτησαν τη σουηδική και την ισπανική αγορά, αντίστοιχα, απέκτησαν ισχυρές κεφαλαιακές βάσεις και στη συνέχεια εξήγαγαν το επιχειρηματικό τους μοντέλο. Έγιναν παγκόσμιοι πρωταθλητές επειδή καινοτόμησαν και απάντησαν –και συνεχίζουν να απαντούν– με ικανοποιητικό τρόπο στις ανάγκες του σύγχρονου καταναλωτή.

Στην Κύπρο οι «εθνικοί πρωταθλητές» είναι ελάχιστοι. Και το χειρότερο είναι ότι ακόμη λιγότεροι έχουν εξαγωγικό προσανατολισμό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η ποιότητα των υπόλοιπων επιχειρήσεων να μένει πίσω, δεν ανεβαίνουν επίπεδο και δεν προσφέρουν προστιθέμενη αξία στην οικονομία. Μπορείτε να διαβάσετε σχετικό ρεπορτάζ στη σελίδα 6 της «Οικονομικής Καθημερινής».
Η οικονομία, όμως, είναι παγκοσμιοποιημένη, η Κύπρος αποτελεί κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα κενά που ανοίγουν

κλείνουν εύκολα από άλλους. Βρίσκουν έδαφος όχι λόγω μεγέθους, αλλά διότι καλύπτουν με επάρκεια και φθηνά τις ανάγκες των καταναλωτών.

Μια κλασική πρώτη ερώτηση προς τους νέους φοιτητές των σχολών διοίκησης επιχειρήσεων είναι «ποιος είναι ο σκοπός των επιχειρήσεων». Η πρώτη απάντηση που δίνουν είναι «το κέρδος». Δεν υπάρχει μεγαλύτερη αυταπάτη. Μια επιχείρηση πετυχαίνει όταν καλύπτει τις ανάγκες των καταναλωτών. Τα χρήματα και το κέρδος κάποια στιγμή θα έρθουν.

Η ΙΚΕΑ πέτυχε γιατί προσφέρει έπιπλα και λύσεις για το σπίτι σε ένα μεγάλο χώρο (δεν χρειάζεται να τρέχεις σε δέκα καταστήματα) και σε χαμηλές τιμές, κάνοντας εφικτή στο μέσο νοικοκυριό την απόκτηση προσιτών και μοντέρνων επίπλων. Η Zara με τη συνεχή ανανέωση των συλλογών είναι πάντα μέσα στη μόδα. Ό,τι τάσεις βλέπεις σε ένα περιοδικό τον Μάιο, υπάρχει στα ράφια της Zara τον Ιούνιο και μάλιστα σε πολύ χαμηλότερη τιμή από αυτά των επωνύμων.

Η κυπριακή επιχειρηματικότητα για να συνεχίσει να υπάρχει και να παρέχει θέσεις εργασίας και προστιθέμενη αξία πρέπει να αποκτήσει νοοτροπία ομάδας που θέλει να πιάσει την κορυφή.
Διαφορετικά θα αυξάνεται η διείσδυση ξένων επιχειρήσεων. Στις υπεραγορές η Lidl κατάφερε να αλλάξει σε σύντομο χρονικό διάστημα παγιωμένες νοοτροπίες του Κυπρίου, όπως η πιστότητα σε επώνυμα προϊόντα.

Δεν χρειάζεται όλες οι επιχειρήσεις να γίνουν κολοσσοί. Απλά χρειάζεται να προσπαθήσουν όλοι περισσότερο, να ανέβει ο ανταγωνισμός και κάποιος ή κάποιοι θα ξεχωρίσουν, βοηθώντας το σύνολο της αγοράς. Η Γερμανία δεν αντλεί τη δυναμική της από τις μεγάλες εταιρείες, αλλά από τις εκατοντάδες μικρομεσαίες οικογενειακές επιχειρήσεις εξαγωγικού προσανατολισμού.

Το 2010 το σύνολο των εξαγωγών της Κύπρου αντιστοιχούσαν στο 6,6% του ΑΕΠ, το δεύτερο μικρότερο ποσοστό από το 1960. Η χειρότερη επίδοση κατεγράφη το 2009 και ήταν στο 5,7%. Κάποτε οι εξαγωγές αντιστοιχούσαν στο 31% του ΑΕΠ.

Εδώ χρειάζεται η κρατική παρέμβαση. Να δούμε σε ποιους κλάδους μπορούμε να ξεχωρίσουμε και εκεί να δοθεί κρατική στήριξη με κίνητρα και διευκολύνσεις.

Φαρμακευτικά είδη, δίοδοι εκπομπής φωτός (LED), φωτοβολταϊκά, γεωργικά προϊόντα (πατάτες, εσπεριδοειδή, χαλούμι και χυμοί φρούτων), αποτελούν ήδη τα προϊόντα με τη μεγαλύτερη συμβολή στις εξαγωγές. Μας δίνουν μια ιδέα για το πού μπορεί να υπάρξει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

seitanidisi@kathimerini.com.cy

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» στις 9 Οκτωβρίου 2011