Του ΓΙΑΝΝΗ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗ
Το 2004 η Κύπρος γινόταν μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τον αέρα μια χώρας που μπορεί να ήταν μικρή και ημικατεχόμενη, αλλά αποτελούσε ήδη ένα διεθνές επιχειρηματικό κέντρο. Η ένταξη στην ΕΕ λειτούργησε και ως «κολυμβήθρα του Σιλωάμ» και η Κύπρος από ένα κέντρο off shore εταιρειών (στην ίδια δηλαδή λίστα με αμφιλεγόμενους φορολογικούς παραδείσους όπως τα Νησιά Κέημαν) μετεβλήθη σε ένα ευρωπαϊκό επιχειρηματικό κέντρο, με τις κυπριακές εταιρίες διεθνών δραστηριοτήτων να αποκτούν ευρωπαϊκή σφραγίδα.
Αν το 2004 η Κύπρος αποτελούσε μια ιδιαιτερότητα (με τις ευχές της ΕΕ που δεν έφερε σοβαρές αντιρρήσεις στο ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς) σήμερα το ίδιο προϊόν –χαμηλή εταιρική φορολογία- με καλύτερο σε πολλές περιπτώσεις περιτύλιγμα το βρίσκει κανείς στη Μάλτα, το Λουξεμβούργο, την Ουγγαρία ακόμη και στην Βουλγαρία και τα Σκόπια. Η Ολλανδία έχει πετύχει τη χαμηλότερη συνολική φορολογική επιβάρυνση για επιχειρήσεις.
Οι όροι του παιχνιδιού έχουν αλλάξει. Οι αναδυόμενες οικονομίες –Κίνα, Ρωσία, Ινδία, Βραζιλία –αναζητούν ασφαλή και αποτελεσματική πρόσβαση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το κόστος έρχεται σε δεύτερη μοίρα.
Μεταξύ των ανταγωνιστών μας, η Κύπρος σήμερα έχει σήμερα τη χαμηλότερη πιστοληπτική διαβάθμιση. Αλλά ούτε και αυτό θα αποτελούσε μείζον ζήτημα αν η νομοθεσία ήταν τουλάχιστον σύγχρονη, η εξυπηρέτηση από τις κρατικές υπηρεσίες άριστη και η κυβέρνηση έκλεινε γρήγορα το κεφάλαιο «δημοσιονομική προσαρμογή», λαμβάνοντας όλα τα αναγκαία μέτρα.
«Ο ανταγωνισμός από άλλα ευρωπαϊκά επιχειρηματικά κέντρα όπως π.χ. Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Ιρλανδία, Μάλτα, εντείνεται γι’ αυτό πρέπει να αποφευχθούν επιπρόσθετες φορολογίες και να ενταθούν οι προσπάθειες βελτίωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και προώθησης της Κύπρου ως διεθνές επιχειρηματικό κέντρο», τονίζει ο Σύνδεσμος Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου.
«Οφείλουμε να παρέχουμε καλύτερες υπηρεσίες», εξηγεί στην «Κ» ο δικηγόρος Ανδρέας Νεοκλέους και πρόεδρος της Advocate. Ειδική αναφορά κάνει στη νομοθεσία διεθνών εμπιστευμάτων, ο εκσυγχρονισμός της οποίας εκκρεμεί.
«Βρισκόμαστε σε μειονεκτική θέση και το εκμεταλλεύονται οι ανταγωνιστές μας, όπως είναι η Μάλτα και το Λουξεμβούργο», προσθέτει. «Πρέπει να δούμε κατάματα την πραγματικότητα, τι συμβαίνει γύρω μας και να ξυπνήσουν ορισμένοι στον κρατικό μηχανισμό οι οποίοι πρέπει να καταλάβουν ότι οφείλουμε να βοηθούμε και όχι να δυσκολεύουμε τους ξένους. Δεν αρκεί απλά να βελτιώσουμε τη νομοθεσία μας. Οφείλουμε να παρέχουμε καλύτερες και εξειδικευμένες υπηρεσίες που να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες απαιτήσεις», κατέληξε ο κ. Νεοκλέους.

Τα πλεονεκτήματα των ανταγωνιστών
Πρακτικά σήμερα η Μάλτα, το Λουξεμβούργο και η Ουγγαρία, αποτελούν τους ουσιαστικότερους ανταγωνιστές της Κύπρου. Η κάθε μια διαθέτει ένα ή και παραπάνω συγκριτικά νομοθετικά πλεονεκτήματα σε σχέση με την Κύπρο. Η πλέον ευφυής στρατηγική ακολουθείται από τη Μάλτα, η οποία επενδύει σε δύο επίπεδα:
-Πρώτον να αποτελέσει στρατηγικό συνεργάτη της Κίνας προς Ευρώπη και Αφρική. Το μικρό νησάκι της δυτικής μεσογείου έχει υπογράψει μνημόνια συνεργασίας με τις κινεζικές αρχές για τη θεσμοθέτηση διαδικασιών που θα επιτρέπουν σε κινεζικές τράπεζες και χρηματοοικονομικές εταιρίες να επενδύουν μέσω funds με έδρα τη Μάλτα. Έτσι τα μαλτέζικα funds αποκτούν πρόσβαση σε μια μεγάλη δεξαμενή κεφαλαίων. Ως αντάλλαγμα εταιρίες πιστοποιημένες από τις μαλτέζικες αρχές θα μπορούν να λαμβάνουν στάτους διεθνούς επενδυτή στην Κίνα. Ανάλογα μνημόνιο έχει υπογράψει η Κίνα και με άλλες χώρες της περιοχής μας, όπως το Κουβέιτ, το Κατάρ και το Ισραήλ.
-Δεύτερον, δίπλα στο χρηματοπιστωτικό κλάδο στήνεται και μια οικονομία βασισμένη στο εργατικό δυναμικό της χώρας. Η Μάλτα ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που χρησιμοποίησε το ευρωπαϊκό Ταμείο Πρασαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση για να κρατήσει εν ζωή τις τοπικές μεταποιητικές επιχειρήσεις της. Όταν πέρασε το πρώτο κύμα της κρίσης οι μαλτέζικες επιχειρήσεις, που δεν προχώρησαν σε απολύσεις, μπορούσαν να ανταποκριθούν στην αύξηση της ζήτησης. Το 2010 η Μάλτα είχε τη μεγαλύτερη αύξηση εξαγωγών στην ΕΕ και ρυθμό ανάπτυξης 3,7%. Παράλληλα τρέχει το σχέδιο το 2015 η Μάλτα να είναι μια οικονομία βασισμένη στη γνώση. Οι κρατικές επενδύσεις κατευθύνονται στην εκπαίδευση για να αναπτυχθεί το απαραίτητο προσωπικό σε τομείς όπως οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, οι τεχνολογίες πληροφορικής, ο σχεδιασμός ιστοσελίδων και η βιομηχανία του τζόγου (η χώρα έχει τέσσερα καζίνο).
Το Λουξεμβούργο κοιτά προς Μόσχα, υπογράφοντας με τη Ρωσία μια νέα συμφωνία αποφυγής διπλής φορολογίας. Το δουκάτο προσπαθεί να αποτελέσει τη γέφυρα μεταξύ Γερμανίας και Ρωσίας. Στο Λουξεμβούργο είναι τοποθετημένο ένα σημαντικό μέρος των γερμανικών καταθέσεων, ενώ οι διμερείς οικονομικές σχέσεις Γερμανίας – Ρωσίας είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένες. Τι λείπει; Το πάντρεμα… που έγινε πρόσφατα. Λουξεμβούργο και Ρωσία υπέγραψαν μια νέα σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας, με την οποία οι νέοι φορολογικοί συντελεστές εξισώνονται με αυτούς της Κύπρου, ενώ η σύμβαση του Λουξεμβούργο προσφέρει άλλο ένα πρόσθετο πλεονέκτημα: Οι επενδυτές θα μπορούν να υπαχθούν στο χαμηλότερο συντελεστή 5%, αν έχουν στην κατοχή τους το 10% του μετοχικού κεφαλαίου, με ελάχιστο κόστος 80.000 ευρώ. Αυτό είναι χαμηλότερο από το όριο επενδύσεων ύψους 100.000 ευρώ που καθορίζονται στο Πρωτόκολλο Κύπρου – Ρωσίας δίνοντας στο Λουξεμβούργο επιπλέον πλεονέκτημα έναντι της Κύπρου.
Το ίδιο το υπουργείο Οικονομικών της Ρωσίας σχολιάζει ότι η συμφωνία θέτει το Λουξεμβούργο στο ίδιο επίπεδο με άλλα ευρωπαϊκά κράτη που είναι βασικοί επενδυτές στη ρωσική αγορά (Ολλανδία και Κύπρος )και καλεί τους επενδυτές να θεωρήσουν το Λουξεμβούργο ως εναλλακτική της Κύπρου.
Τέλος, η Ουγγαρία αποτελεί την τελευταία άφιξη στην «πιάτσα» της διεθνούς επενδυτικής δραστηριότητας. Η διεθνής χρηματοοικονομική κρίση έπληξε, ποικιλοτρόπως, και την ουγγρική οικονομία (από το τέταρτο τρίμηνο του 2008 και καθ’ όλη τη διάρκεια του 2009) και εντάχτηκε σε κοινό πρόγραμμα του ΔΝΤ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Το πρόγραμμα ήταν απεχθές, η κυβέρνηση δεν άντεξε και η νέα κυβέρνηση που εκλέχτηκε τον Απρίλιο του 2010, έθεσε ως βασική κατευθυντήρια γραμμή της οικονομικής πολιτικής την αναπτυξιακή διάσταση και την μείωση της φορολογίας. Ανάμεσα στα άλλα θεσπίστηκε ενιαίας φορολογικής κλίμακας (10% από 19%) για επιχειρήσεις με κέρδη μέχρι 1,9 εκατ. ευρώ. Η ίδια οι Ούγγροι διαφημίζουν τη χώρα τους ως ένα εναλλακτικό διεθνές χρηματοοικονομικό κέντρο, ειδικά για φορολογικό προγραμματισμό, έναντι της Κύπρου!
Στα πλεονέκτημα της Ουγγαρίας –πέραν του φορολογικού συντελεστή- συγκαταλέγονται οι συμφωνίες αποφυγής διπλής φορολογίας και ένα υπέρ απλουστευμένο σύστημα εταιρικής εγγραφής, χωρίς πολλές χρεώσεις. Επίσης η χώρα απέκτησε ένα νέο θεσμικό πλαίσιο διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων, που καλύπτει royaltys, αλλά και έξοδα έρευνας και ανάπτυξης.

Πέντε προτάσεις από τον ΣΕΛΚ
Για τον εκσυγχρονισμό του φορολογικού συστήματος και την απάλειψη υφιστάμενων στρεβλώσεων που θα βοηθήσουν στη βελτίωση της λειτουργίας της οικονομίας και στην ανταγωνιστικότητα της Κύπρου ως Διεθνούς Επιχειρηματικού Κέντρου ο Σύνδεσμος Εγκεκριμένων Λογιστών ζητεί να μελετηθούν τα ακόλουθα:

1. Τομέας των ακινήτων:
– Κατάργηση τέλος χαρτοσήμων για συμβόλαια.
– Κατάργηση μεταβιβαστικών.
– Έκπτωση του φόρου ακίνητης ιδιοκτησίας στον υπολογισμό του φορολογητέου εισοδήματος.

2. Μελέτη σχεδιασμού ειδικού φορολογικού καθεστώτος για επαναπατρισμό κεφαλαίων όπως για παράδειγμα μειωμένος συντελεστής άμυνας σε τόκους που προκύπτουν από τέτοιες καταθέσεις σε τράπεζες στην Κύπρο.

3. Κατάργηση ή μείωση ή εισαγωγή πάγιου τέλους εγγραφής εταιρειών λαμβάνοντας υπόψη τα ανταγωνιστικά Ευρωπαϊκά κέντρα π.χ. Λουξεμβούργο Το υφιστάμενο τέλος 0,6% δεν είναι ανταγωνιστικό.

4. Υπηρεσίες υποσχόμενες ανάπτυξης π.χ. ιατρικός τομέας, εκπαίδευση, κλπ μπορούν να τύχουν ειδικών παραχωρήσεων όπως επιταχυνόμενες αποσβέσεις.

5. Εκσυγχρονισμός της φορολογίας του στοιχήματος με τέτοιο τρόπο ώστε να αυξηθούν τα φορολογικά έσοδα και το Κράτος να ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» (Κύπρου) στις 18 Σεπτεμβρίου 2011