Του ΓΙΑΝΝΗ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗ
Ξοδεύτηκαν εκατοντάδες ανθρωποώρες για την κατάρτιση επιχειρηματικών σχεδίων και δεκάδες στελέχη έγραψαν χιλιάδες μίλια σε αεροπορικά ταξίδια –από την Αγία Πετρούπολη μέχρι το Νέο Δελχί και το Πεκίνο– στο όνομα της επέκτασης και της διαφοροποίησης. Το αποτέλεσμα; Παρά τα φιλόδοξα σχέδια η κυπριακή αγορά αποτελεί σήμερα τη μοναδική σίγουρη πηγή εσόδων και κερδών για τις τρεις μεγάλες κυπριακές τράπεζες. Η πορεία των μακροοικονομικών δεδομένων της Κύπρου αποτελεί πλέον το κλειδί των εξελίξεων. Η βελτίωση των δημόσιων οικονομικών σε συνδυασμό με την επαναφορά της οικονομίας σε αναπτυξιακούς ρυθμούς, είναι ικανή να στηρίξει το τραπεζικό σύστημα και το τελευταίο –με τη σειρά του– να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη του τόπου.

Στο μεταξύ η κατάσταση στα υπόλοιπα μέτωπα είναι ρευστή. Το υφιστάμενο σχέδιο ανταλλαγής ελληνικών ομολόγων μπορεί να ναυαγήσει –και να οδηγήσει σε μεγαλύτερο κούρεμα και κατά συνέπεια σε μεγαλύτερες ζημίες– το πιστωτικό περιβάλλον στην Ελλάδα, όπου βρίσκεται το 38% των δανείων των τριών μεγάλων τραπεζών, είναι ασφυκτικό με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια να αυξάνονται κάθε μήνα, ενώ το άνοιγμα στις αναδυόμενες αγορές (Ρωσία, Ουκρανία) δεν αποδίδει ακόμη υψηλά κέρδη.
Τα θετικά των αποτελεσμάτων
Τα αρνητικά αποτελέσματα για το πρώτο εξάμηνο του 2011 που ανακοίνωσαν και οι τρεις μεγάλες τράπεζες εξαιτίας της δηλωμένης συμμετοχής τους στο εθελοντικό σχέδιο ανταλλαγής Ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου (συνολικά έγραψαν ζημιές 344,8 εκατ. ευρώ έναντι κερδών 226,9 ένα χρόνο νωρίτερα) «κρύβουν» δύο πηγές αισιοδοξίας.

1ον Η κεφαλαιακή τους βάση παραμένει ισχυρή μετά τη διαγραφή ελληνικών ομολόγων (ΟΕΔ) ύψους 578 εκατ. ευρώ –σε σύνολο χρεογράφων 3,786 δισ. ευρώ. Στην Τράπεζα Κύπρου ο δείκτης βασικών ιδίων κεφαλαίων (μετά την έκδοση των Μετατρέψιμων Αξιογράφων Ενισχυμένου Κεφαλαίου και την απομείωση των ελληνικών ομολόγων) ανέρχεται στο 11,6%, ενώ η Τράπεζα εξαιτίας της απομείωσης έχασε κεφάλαια μόνο 20εκατ. ευρώ. Με την ολοκλήρωση της ανταλλαγής των ΟΕΔ ο ενδεικτικός δείκτης βασικών ιδίων κεφαλαίων της Τράπεζας Κύπρου εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο 11,9%.

Η επίπτωση της απομείωσης για τη Marfin Popular Bank εκτιμάται σε 56,3 εκατ. ευρώ. Ο Όμιλος διατηρεί την κεφαλαιακή του θέση με συνολικό δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας 13%. Τέλος, ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας του Ομίλου της Ελληνικής Τράπεζας ανέρχεται σε 14% (Δεκέμβριος 2010: 15%, Ιούνιος 2010: 14%), ενώ ο Δείκτης Βασικών Κεφαλαίων ανήλθε σε 11% (Δεκέμβριος 2010:12%, Ιούνιος 2010: 10%).

2ον Η κυπριακή αγορά αποδίδει σημαντικά κέρδη, όπως επισημαίνει και ο οίκος Moody’ s στην τελευταία αξιολόγησή του, με την οποία διατηρεί το αρνητικό ορίζοντα για τις τρεις μεγάλες κυπριακές τράπεζες. Η αρνητική προοπτική διατηρείται επειδή το γενικότερο περιβάλλον είναι δυσμενές. Οι τρέχουσες εξελίξεις στην Κύπρο, τόσο σε πολιτικό επίπεδο όσο και σε οικονομικό, είναι αρνητικές, ενώ η έκθεση στην Ελλάδα διαβρώνει την κερδοφορία των τραπεζών. Σε αυτό το πλαίσιο ο οίκος θεωρεί κρίσιμο τους επόμενους 18 μήνες, αφού πολλά θέματα παραμένουν ανοικτά.

Το κυπριακό δίκτυο
Σημείο στήριξης αποτελεί η ίδια η κυπριακή αγορά. Το εκτενές δίκτυο καταστημάτων στην Κύπρο εξακολουθεί να φέρνει έσοδα, επαναλαμβανόμενη λειτουργική κερδοφορία και ρευστότητα που απορροφούν, εν τέλει, τις αυξημένες επισφάλειες.

Ειδικότερα, η Τράπεζα Κύπρου πέτυχε στην εσωτερική αγορά κέρδη, μετά τη φορολογία, ύψους 142 εκατ. ευρώ (εξαιρουμένης της απομείωσης), ενώ το εκτεταμένο ελληνικό δίκτυο έγγραψε ζημιές 7 εκατ. ευρώ (μόνο οι προβλέψεις ήταν 95 εκατ. ευρώ). Τα κέρδη από τη Ρωσία ήταν 10 εκατ. ευρώ, έναντι 3 εκατ. ευρώ ένα χρόνο νωρίτερα. Τα δάνεια στην κυπριακή αγορά αυξήθηκαν με ρυθμό 7%, στην Ελλάδα με 3% και στη Ρωσία με 6%. Εξαιρουμένης της απομείωσης η Κύπρος συνεισφέρει το 61% των κερδών, από 58% το πρώτο εξάμηνο του 2010.

Στη Marfin Popular Bank το χαρτοφυλάκιο των δανείων αυξήθηκε κατά 3,7%, ενώ στην Ελλάδα περιορίστηκε κατά 4,2%. Το ελληνικό δίκτυο έχει μεγαλύτερη βαρύτητα στον ισολογισμό της Marfin Popular Bank (στην Ελλάδα βρίσκεται το 46% των δανείων και στην Κύπρο το 40%) με αποτέλεσμα η αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ελλάδα να γίνεται αισθητή με μεγαλύτερη ένταση. Ωστόσο, ο ρυθμός αύξησης των νέων εξυπηρετούμενων δανείων παρέμεινε σταθερός λόγω της ευρείας διασποράς των υπόλοιπων στην Κύπρο και τις διεθνείς δραστηριότητες.

H Marfin Popular είδε τις καταθέσεις να καταγράφουν 8,9%. Η εκροή προέρχεται από την Ελλάδα, όπου οι καταθέσεις μειώθηκαν κατά 21%, ετησίως. Η Marfin Popular Bank στην επισκόπηση των αποτελεσμάτων προεξοφλεί θετικές εξελίξεις στα μακροοικονομικά δεδομένα της Κύπρου (κάνει λόγο για εντυπωσιακή βελτίωση), μετά την υιοθέτηση μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής, τα οποία και θα οδηγήσουν σε μηδενικό έλλειμμα το 2013.
Τέλος, η Ελληνική Τράπεζα ανακοίνωσε ότι λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και τις αρνητικές επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία και κατ’ επέκταση στην ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου του δικτύου καταστημάτων Ελλάδας, η ζημία πριν από τη φορολογία αυξήθηκε στα 40,7 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με ζημία 9,6 εκατ. ευρώ για την πρώτη εξαμηνία του 2010. Σε επίπεδο Ομίλου το εξάμηνο έκλεισε με ζημιά προ φορολογίας 29,172 εκατ. ευρώ, με τις επιδόσεις στην Κύπρο να απορροφούν τη κακή πορεία στην Ελλάδα.

Δημοσιονομική σταθερότητα
Προϋπόθεση, βέβαια, για να συνεχίσει η κυπριακή αγορά ν’ αποτελεί το στήριγμα των κυπριακών τραπεζών σε αυτή τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, είναι να επανέλθει η δημοσιονομική ισορροπία στην Κύπρο. Σε κάθε περίπτωση οι κίνδυνοι εξακολουθούν να είναι περισσότεροι από τις ευκαιρίες (γι’ αυτό και η αρνητική προοπτική από τον Moody ’s) και η διαχείρισή τους κάθε άλλο παρά μια εύκολη υπόθεση. Αν δεν αλλάξουν τα μακροοικονομικά δεδομένα, με επιστροφή της οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και μείωση της ανεργίας, ο Κύπριος πελάτης (είτε ιδιώτης είτε επιχείρηση) θα προστεθεί στα ήδη πολλά προβλήματα.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» στις 4 Σεπτεμβρίου 2011

seitanid@gmail.com