Το πρωί της περασμένης Δευτέρας οι πολιτικοί αρχηγοί των κοινοβουλευτικών κομμάτων της Κύπρου είχαν δώσει ραντεβού στο Προεδρικό Μέγαρο για να συνεχίσουν τη συζήτηση για τη λήψη μέτρων εξυγίανσης των δημόσιων οικονομικών της χώρας.
Η φονική έκρηξη στη ναυτική βάση «Ευάγγελος Φλωράκης», βύθισε τη χώρα στη θλίψη και την οργή, αλλά άλλαξε δραματικά και την πολιτική ατζέντα. Πρώτο θέμα συζήτησης στα πολιτικά και οικονομικά πηγαδάκια της Λευκωσίας ήταν η οικονομία και οι χειρισμοί για να αποφευχθεί το ακραίο σενάριο προσφυγής της  χώρας στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης.

Η καταστροφή στο Ζύγι ανατρέπει όλα τα δεδομένα, επιβαρύνει σημαντικά την οικονομία και ο στόχος για έλλειμμα 2% – 3% το 2011 απομακρύνεται από τον ορίζοντα. Η κατάσταση, όμως, ήταν ήδη κακή. Το πρώτο πεντάμηνο το έλλειμμα ήταν 497,5 εκατ. ευρώ ή 2,71% του ΑΕΠ, έναντι 200,2 εκατ. ευρώ ή 1,15% του ΑΕΠ το πεντάμηνο του 2010, ενώ το Δημόσιο Χρέος είχε σκαρφαλώσει στο 62% του ΑΕΠ, περίπου στα 12 δισ. ευρώ.
Το κυπριακό δημόσιο μέχρι το τέλος του 2012 πρέπει να βρει 1,2 δισ. ευρώ για την αναχρηματοδότηση παλαιότερου χρέους και να δανειστεί επιπλέον ποσά για την κάλυψη των δημοσιονομικών ελλειμμάτων του 2011 και του 2012.

Επιτόκια άνω του 10%

Ενδεικτικό των ισχυρών πιέσεων που δέχεται η κυπριακή οικονομία είναι το γεγονός ότι το επιτόκιο του δεκαετούς κυπριακού ομολόγου, με λήξη τον Νοέμβριο του 2015, ξεπέρασε, την Τρίτη, το 10,7%, από το 8,9% που ήταν το πρωί της Δευτέρας. Αν η Κύπρος είχε σήμερα άμεση ανάγκη από εξωτερικό δανεισμό θα βρισκόταν ήδη με το ένα πόδι εντός του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης.

Σημειώνεται ότι το τελευταίο δάνειο, ύψους 800 εκατ. ευρώ, ελήφθη πριν δύο εβδομάδες από τον κεντρικό φορέα των τοπικών συνεταιριστικών τραπεζών.

Ωστόσο, τα περιθώρια εσωτερικού δανεισμού εξαντλούνται. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι μεγάλες εμπορικές τράπεζες (Τράπεζα Κύπρου, Marfin Popular Bank και Ελληνική Τράπεζα) απείχαν από τον τελευταίο δανεισμό.
Ο δανεισμός από το εξωτερικό θα είναι κάποια στιγμή αναπόφευκτος, αλλά με τα επιτόκια στη δευτερογενή αγορά πάνω από το 10%, κάτι τέτοιο είναι απαγορευτικό.

Από τις αρχές Ιουνίου η απόδοση του δεκαετούς κυπριακού ομολόγου είχε ξεπεράσει το  7%, γεγονός που είχε επιταχύνει τις διαδικασίες για τη λήψη οικονομικών μέτρων.

Την Παρασκευή, 8 Ιουλίου, με πρωτοβουλία του Προέδρου της Δημοκρατίας, Δημήτρη Χριστόφια, είχε συνέλθει το Εθνικό Συμβούλιο (απαρτίζεται από τους αρχηγούς των κομμάτων) για να συζητηθούν μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης. Το κλίμα στη συνάντηση ήταν θετικό, με τον κυβερνητικό συνασπισμό ΑΚΕΛ – ΔΗΚΟ να έχει προαποφασίσει ένα πακέτο 19 κατευθύνσεων, στο οποίο σε πολλά σημεία στηρίζει και ο αντιπολιτευόμενος Δημοκρατικός Συναγερμός. Όλα έδειχναν ότι Αριστερά, Κέντρο και Δεξιά θα συμφωνούσαν σε ένα μακροπρόθεσμο δημοσιονομικό πρόγραμμα, με παρεμβάσεις στις κρατικές δαπάνες, στο υψηλό κρατικό μισθολόγιο και στο ασφαλιστικό του δημόσιου τομέα. Η χώρα θα μπορούσε να περάσει σε μια τριετία σε πλεονάσματα.

Την περασμένη Δευτέρα η συζήτηση θα συνεχίζονταν, ενώ η Βουλή θα έμενε ανοιχτή για να ψηφιστούν τα αναγκαία νομοσχέδια. Η συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου για την οικονομία θα πραγματοποιηθεί τελικά αύριο, αλλά η αφετηρία της συζήτησης είναι πλέον διαφορετική.

Η ανάγκη δημοσιονομικής εξυγίανσης γίνεται πιο επιτακτική και με την οικονομία να υπολειτουργεί.

Η καταστροφή του εργοστασίου ηλεκτροπαραγωγής της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (η αξία του οποίου εκτιμήθηκε από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, Στέφανο Στεφάνου, σε 2 δισ. ευρώ) φέρνει νέα βάρη για τον κρατικό προϋπολογισμό. Η ΑΗΚ δεν έχει προβεί σε επίσημη εκτίμηση της ζημίας, αλλά το μέγιστο ποσό που θα δώσει η ασφαλιστική εταιρεία ανέρχεται σε 600 εκατ. ευρώ.
Το εργοστάσιο καταστράφηκε, τα έσοδα της ΑΗΚ μειώθηκαν στο μισό, αλλά τα δάνεια πρέπει να εξυπηρετούνται (ο δανεισμός της εταιρείας ξεπερνά τα 500 εκατ. ευρώ) και να χρηματοδοτηθούν οι άμεσες εργασίες για τη μερική επαναλειτουργία του εργοστασίου.
Ο λογαριασμός, μόνο για την ΑΗΚ, υπερβαίνει το έλλειμμα του πρώτου εξαμήνου.
Στο Υπουργείο Οικονομικών μελετούν ήδη τις επιπτώσεις της καταστροφής στο Ζύγι και τις ανατροπές στα δημοσιονομικά δεδομένα. Ο κίνδυνος η οικονομία να εισέλθει σε ύφεση είναι ορατός, γεγονός που θα οδηγήσει σε ακόμη χαμηλότερα έσοδα σε μια χρονιά που επιβαρύνεται με σημαντικές δαπάνες.

seitanidisi@kathimerini.com.cy

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» στις 17 Ιουλίου 2011