Στις 6 το πρωί της Δευτέρας οι μετρητές του κυπριακού συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας καταγράφουν μια απότομη μείωση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας στα 136 MW από 519 MW. Ενα τέταρτο νωρίτερα είχαν εκραγεί στη ναυτική βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» στο Ζύγι 98 κοντέινερ με 2.000 τόνους πυρομαχικών.

Οι κάτοικοι της Κύπρου θρηνούν για άλλη μια φορά. Ο απολογισμός από τις ισχυρές εκρήξεις είναι 12 νεκροί, Κύπριοι αξιωματικοί, εθνοφρουροί και πυροσβέστες και 62 τραυματίες, ενώ εκφράζονται φόβοι ότι ο αριθμός των θυμάτων θα αυξηθεί με το πέρας των ερευνών.

Η ειρωνεία της τύχης είναι ότι η ναυτική βάση φέρει το όνομα του αείμνηστου αρχηγού της Εθνικής Φρουράς, Ευάγγελου Φλωράκη, ο οποίος πριν από ακριβώς δέκα χρόνια, στις 10 Ιουλίου, βρήκε τραγικό θάνατο όταν το ελικόπτερο, στο οποίο επέβαινε κατέπεσε στην περιοχή Κουκλιών, κοντά στο αεροδρόμιο της Πάφου.

Η έκρηξη καταστρέφει τη βάση, ενώ το ωστικό κύμα συνθλίβει το γειτονικό εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (δεν έμεινε τίποτα όρθιο) και προκαλεί καταστροφές σε όλα τα σπίτια της κοινότητας Μαρί, η οποία απέχει τρία χιλιόμετρα από το σημείο της έκρηξης. Το ωστικό κύμα φτάνει μέχρι τον αυτοκινητόδρομο Λευκωσίας – Λεμεσού, σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων, σπάζοντας παρμπρίζ και τζάμια των διερχόμενων αυτοκινήτων, ενώ από τον ουρανό πέφτουν μεταλλικά αντικείμενα. Οδηγοί δήλωσαν ότι αισθάνθηκαν σαν να τους χτύπησε κεραυνός. Το αποτέλεσμα της έκρηξης θυμίζει πυρηνική καταστροφή.

H επόμενη ημέρα βρίσκει την κυπριακή κοινωνία αντιμέτωπη με ένα μεγάλο «γιατί». Οσο περνούν οι ώρες γίνονται γνωστές λεπτομέρειες που μαρτυρούν ότι η τραγωδία θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Ο διοικητής της βάσης, πλοίαρχος Ανδρέας Ιωαννίδης (ο οποίος σκοτώθηκε από την έκρηξη), είχε προειδοποιήσει για τους κινδύνους από την παρουσία τόσο μεγάλης ποσότητας πυρομαχικών. Την ανησυχία των αξιωματικών ενέτειναν οι φθορές των ίδιων των εμπορευματοκιβωτίων. Μικρή έκρηξη είχε σημειωθεί και την περασμένη Δευτέρα και οι οικείοι του δηλώνουν ότι ο ίδιος ανησυχούσε. Φοβόταν μη γίνει κάποιο κακό.

Ο πλοίαρχος Ιωαννίδης ειδοποιήθηκε στις 5 το πρωί ότι έπιασε φωτιά στο στρατόπεδο και αμέσως έδωσε εντολή να εκκενωθεί η μονάδα από το μη αναγκαίο προσωπικό και ο ίδιος έσπευσε στο πόστο του.

Λαϊκή οργή

Το τριήμερο εθνικό πένθος και οι παραιτήσεις του υπουργού Αμυνας, Κώστα Παπακώστα, και του αρχηγού της Εθνικής Φρουράς, αντιστράτηγου Πέτρου Τσαλικίδη, δεν μπορούν να εκτονώσουν τη διογκούμενη αγανάκτηση της κοινής γνώμης. Το εντυπωσιακό είναι ότι ο παραιτηθείς υπουργός Αμυνας είχε διαβεβαιώσει σε ανύποπτο χρόνο ότι δεν υπήρχε κανένας κίνδυνος από την ύπαρξη των κοντέινερ με τα πυρομαχικά και μάλιστα ότι το υλικό θα μπορούσε να φυλαχθεί ακόμη και σε κατοικημένες περιοχές!

Χωρίς ηλεκτρικό

Το δυστύχημα ανατρέπει την καθημερινότητα στην Κύπρο, καθώς ο σταθμός ηλεκτροπαραγωγής του Βασιλικού καλύπτει τις μισές ενεργειακές της χώρας. Σε όλο το νησί σημειώνονται, εκ περιτροπής, διακοπές ρεύματος, ενώ σταμάτησε και η λειτουργία των μονάδων αφαλάτωσης. Ηδη οι αρχές ανακοίνωσαν ότι θα παρέχεται νερό επίσης εκ περιτροπής, δώδεκα ώρες ανά 48ωρο. Οι διακοπές στην ηλεκτροδότηση επηρεάζουν τις τηλεπικοινωνίες, ακόμη και την παροχή Ιντερνετ.

Τα κοντέινερ

Μακρύ είναι και το παρασκήνιο –και μάλιστα διπλωματικό- για το πώς κατέληξαν τα 98 εμπορευματοκιβώτια στη ναυτική βάση και μάλιστα δίπλα από μια κρίσιμη υποδομή, όπως το εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής.

Τα κοντέινερ είχαν κατασχεθεί το Φεβρουάριο του 2009. Βρισκόταν στο φορτηγό πλοίο «Monchegorsk», το οποίο είχε αποπλεύσει από το Ιράν με άγνωστη κατεύθυνση. ΗΠΑ και Ισραήλ είχαν καταγγείλει ότι προορισμός του πλοίου ήταν η Συρία και παραλήπτης του στρατιωτικού υλικού η Χαμάς. Το πλοίο κατευθύνθηκε στο αγκυροβόλιο Λεμεσού και στις 14 Φεβρουαρίου 2009, ολοκληρώθηκε η εκφόρτωση του παράνομου εμπορεύματος, το οποίο μεταφέρθηκε στη ναυτική βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» στο Μαρί. Η απόφαση για εκφόρτωση λήφθηκε στις 13 Φεβρουαρίου σε σύσκεψη στο υπουργείο Αμυνας, το οποίο χειρίστηκε τη διαδικασία. Σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση που εκδόθηκε τότε, «η Κυπριακή Δημοκρατία ενημέρωσε τον Πρόεδρο της Επιτροπής Κυρώσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για την απόφασή της να εκφορτωθεί και να φυλαχτεί στην Κύπρο το φορτίο του πλοίου.

Στις 3 Φεβρουαρίου 2009 η Κυπριακή Δημοκρατία είχε υποβάλει έκθεση στον ΟΗΕ σχετικά με τα ευρήματα των επιθεωρήσεων στο πλοίο «Monchegorsk». Οπως ανακοίνωσε τότε το υπουργείο Εξωτερικών, ομάδα εμπειρογνωμόνων της Κυπριακής Δημοκρατίας προέβη σε δύο επιθεωρήσεις του φορτίου του πλοίου στις 29 Ιανουαρίου και στις 2 Φεβρουαρίου 2009.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Αγγελιοφόρος» στις 12 Ιουλίου 2011