Η αντίστροφη μέτρηση για τη συμμετοχή ιδιωτών, δηλαδή τραπεζικών ιδρυμάτων και ασφαλιστικών ταμείων που κατέχουν ελληνικά ομόλογα, στη διάσωση της ελληνικής οικονομίας έχει αρχίσει με την υιοθέτηση σχετικής ρητής αναφοράς στο κείμενο συμπερασμάτων της Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Το κείμενο, το οποίο συνυπογράφει και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δημήτρης Χριστόφιας, αναφέρει ότι υιοθετήθηκε η προσέγγιση που αποφάσισε το Eurogroup στις 20 Ιουλίου, για συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα με τη διακράτηση ομολόγων και την αντικατάστασή τους με νέα ομόλογα, όταν λήγουν, προκειμένου να υπάρξει σημαντική μείωση του βάρους των δανειακών αναγκών της Ελλάδας σε ετήσια βάση και να αποτραπεί παράλληλα η επιλεκτική χρεοκοπία. Τις επόμενες ημέρες, οι υπουργοί Οικονομικών θα ολοκληρώσουν τις εργασίες για τα εκκρεμή ζητήματα, ώστε οι αποφάσεις να ληφθούν στις αρχές Ιουλίου. Μέσα στο πρώτο 10ήμερο του Ιουλίου αναμένεται να έχει ξεκαθαρίσει το μέγεθος της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στο νέο πακέτο στήριξης της Ελλάδας.

Οι κυπριακές τράπεζες

Η Τράπεζα Κύπρου, η Marfin Popular Bank και η Ελληνική Τράπεζα, οι οποίες κατέχουν ελληνικά χρεόγραφα στα χαρτοφυλάκιά τους, τηρούν επί του παρόντος στάση αναμονής και αναμένουν να ξεκαθαριστεί η διαδικασία προκειμένου να λάβουν τις αποφάσεις τους.
«Αν ίσχυαν όλα όσα ακούγονται μέχρι σήμερα, θα είχαμε κούρεμα 120% στα ελληνικά ομόλογα», ανέφερε στην «Κ» τραπεζικός παράγοντας για να δείξει την αβεβαιότητα που επικρατεί σε ό,τι αφορά τη διαχείριση του ελληνικού δημόσιου χρέους. Το μεγαλύτερο αγκάθι είναι η διακράτηση να μην ερμηνευθεί από τους οίκους αξιολόγησης ως «πιστωτικό γεγονός», κάτι που ισοδυναμεί με δήλωση χρεοκοπίας του ελληνικού Δημοσίου.
Μέχρι να δούμε τους όρους και τη δομή της συμφωνίας για τη μετακύλιση της διάρκειας των ελληνικών ομολόγων, είναι παρακινδυνευμένο να γίνει πρόβλεψη για το μέγεθος της λογιστικής επίπτωσης, σημειώνει άλλο στέλεχος τράπεζας.
Συγκρατημένη αισιοδοξία στις τράπεζες δημιουργεί η κατηγορηματική αντίθεση της ΕΚΤ, αλλά και της διεθνούς κοινότητας συνολικά, στο ενδεχόμενο η λύση να προκαλέσει πιστωτικό επεισόδιο. Αν η λύση γίνει με τον περιορισμό της αποφυγής ενός πιστωτικού γεγονότος, τότε η μετακύλιση δεν θα επηρεάσει την παρούσα αξία των ομολόγων και δεν θα επιφέρει ζημιές στο τραπεζικό σύστημα.
Υπενθυμίζεται ότι τα ελληνικά ομόλογα στο χαρτοφυλάκιο των τριών κυπριακών τραπεζών αποτέλεσαν την αφετηρία για το μπαράζ υποβαθμίσεων του αξιόχρεου τόσο της Κυπριακής Δημοκρατίας, όσο και των ίδιων των τραπεζών. Η Τράπεζα Κύπρου κατέχει ομόλογα αξίας κάτω του 1,8 δισ. ευρώ, η Marfin Popular Bank περίπου 3 δισ. ευρώ, ενώ η Ελληνική Τράπεζα περιορίζεται στα 110 εκατ. ευρώ.
Οι τεχνικές λεπτομέρειες της διακράτησης δεν έχουν κλείσει και το μόνο σίγουρο είναι ότι θα πρόκειται για μια εθελοντική διαδικασία. Η τελευταία διαρροή για τη μορφή που μπορεί να έχει η διακράτηση προέρχεται από το Βέλγιο. Δημοσίευμα της βελγικής εφημερίδας «De Tijd» αναφέρει ότι η Κεντρική Τράπεζα του Βελγίου ζήτησε από τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρείες της χώρας, που έχουν ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου, να τα αναχρηματοδοτήσουν στη λήξη τους για μία πενταετία, με επιτόκιο αντίστοιχο με το επιτόκιο που δανείζει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ).
Μάλιστα, ο γαλλο-βελγικός τραπεζικός όμιλος Dexia, που έχει στην κατοχή του 5,4 δισ. ευρώ ελληνικά ομόλογα, εμφανίζεται να είναι έτοιμος να συμμετάσχει εθελοντικά στη μετακύλιση του ελληνικού χρέους έπειτα από σχετικές συνομιλίες με τη βελγική κεντρική τράπεζα. Στις συζητήσεις συμμετείχαν και η βελγική εταιρεία Ageas (με έκθεση σε ελληνικά ομόλογα της τάξης του 1,83 δισ. ευρώ), καθώς και η τράπεζα KBC (με έκθεση 600 εκατ. ευρώ).
Σύμφωνα με πληροφορίες του πρακτορείου Reuters, παρόμοιες συζητήσεις γίνονται με τις κεντρικές τράπεζες σε Γερμανία, Γαλλία και Ολλανδία, ενώ θετικές σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο εμφανίζονται και ιταλικές τράπεζες.
Το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών ομολόγων που έχουν στη διάθεσή τους οι κυπριακές τράπεζες ωριμάζει την προσεχή διετία (για παράδειγμα το 53% των ελληνικών κυβερνητικών ομολόγων της Marfin Popular Bank εξοφλείται τους επόμενους 20 μήνες) και μια ενδεχόμενη συμμετοχή τους σε πρόγραμμα διακράτησης θα έχει ως αποτέλεσμα να «κουβαλούν» στους ισολογισμούς για πολλά χρόνια τα ελληνικά ομόλογα.

Πρόσκληση Βενιζέλου

Η ελληνική κυβέρνηση «ενθαρρύνει» επίσημα τις ελληνικές τράπεζες να συμμετάσχουν στην εθελοντική διακράτηση ελληνικών ομολόγων, ενώ τα πρώτα σημάδια που έχει το οικονομικό επιτελείο είναι ότι υπάρχει «διαθεσιμότητα» από την πλευρά των Ελλήνων κατόχων ομολόγων να βοηθήσουν.
Ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών, Ευάγγελος Βενιζέλος, στο ερώτημα «εάν ενθαρρύνουμε τις ελληνικές τράπεζες να μετάσχουν», έδωσε την απάντηση «ναι, ενθαρρύνουμε τις ελληνικές τράπεζες να μετάσχουν». Ξεκαθάρισε, πάντως, ότι πρόκειται για μία «απολύτως εθελοντική συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή των τραπεζών, των ασφαλιστικών εταιρειών και των ασφαλιστικών ταμείων στην αντιμετώπιση της βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους με τη διακράτηση ομολόγων που λήγουν, με τρόπο τέτοιο που να μη δημιουργεί πιστωτικό γεγονός».
Παράλληλα, ανέφερε πως η διαδικασία αυτή δεν υπόκειται σε συγκεκριμένους νομικούς κανόνες, «δεν ελέγχεται από τα κράτη ή από διεθνείς οργανισμούς» και συμπλήρωσε πως «είναι προφανές ότι υπάρχει η διαθεσιμότητα των Ελλήνων κομιστών του ελληνικού δημοσίου χρέους αλλά και των τραπεζών και των ασφαλιστικών ταμείων να μετάσχουν στη διαδικασία αυτή».
Στελέχη ελληνικών τραπεζών εκτιμούν ότι ο μόνος τρόπος να μην προκληθεί πιστωτικό επεισόδιο είναι η λύση να μην οδηγεί τους ιδιώτες ομολογιούχους σε ανταλλαγή των ομολόγων τους, αλλά να αφήνει την επιλογή αυτή στην απόλυτα διακριτική τους ευχέρεια. Σημειώνεται ότι οι τέσσερεις μεγάλες εμπορικές τράπεζες (Εθνική, Eurobank, Alpha Bank και Τράπεζα Πειραιώς) διαθέτουν ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου ύψους 35,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 8 δισ. ευρώ, που αντιστοιχούν στο 22,5% του συνόλου, λήγουν την τριετία 2011-2013.

Με σενάριο ελληνικής χρεοκοπίας
τα νέα τραπεζικά τεστ αντοχής

Τα νέα τεστ αντοχής για τις τράπεζες περιλαμβάνουν για πρώτη φορά και το σενάριο για ενδεχόμενη πτώχευση της Ελλάδας, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Financial Times Deutschland» (FTD).
Τη σχετική οδηγία έδωσε στις τράπεζες η αρμόδια Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (EBA), καθιστώντας αισθητά αυστηρότερους τους όρους των τεστ, γράφει η εφημερίδα.
Υπογραμμίζει μάλιστα τη σημαντική πολιτική διάσταση του θέματος, καθώς η Ε.Ε. επισήμως κινείται στη γραμμή της πάση θυσία αποτροπής της πτώχευσης της Ελλάδας. Στο νέο σενάριο καλούνται οι τράπεζες να συμπεριλάβουν και την πιθανότητα πτώχευσης της Ελλάδας σε ποσοστό 36%.
Η εφημερίδα εκτιμά ότι με την αυστηροποίηση των όρων αυξάνονται οι πιθανότητες να κοπούν ορισμένες τράπεζες στο τεστ. Τον κίνδυνο αυτό διατρέχουν κυρίως ελληνικές τράπεζες, οι οποίες έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους ελληνικά κρατικά ομόλογα της τάξεως των 50 δισ. ευρώ.
«Όταν μια ευρωπαϊκή υπηρεσία επιβάλλει να συνυπολογιστεί η πτώχευση στο τεστ, τότε η Ε.Ε. παραδέχεται κάτι, επί του οποίου μέχρι τώρα υποστήριζε ακριβώς το αντίθετο», δήλωσε στην εφημερίδα αναλυτής της Unicredit.
Προσθέτει δε ότι αυτή η υπόθεση εργασίας για την Ελλάδα μπορεί να «αυτονομηθεί» και εν τέλει να συμβάλει στο να οδηγηθεί η χώρα σε μία πραγματική αναδιάρθρωση, διότι η προοπτική της πτώχευσης δεν θα αποτελεί πλέον ταμπού.
Γιάννης Σεϊτανίδης, seitanid@gmail.com

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή», στις 26 Ιουνίου 2011.