Αποστολή στη Μόσχα

Το Galleria Restaurant, στο κέντρο της Μόσχας, είναι το πιο κοσμικό εστιατόριο-μπαρ της ρωσικής πρωτεύουσας. Στην είσοδο, τους πελάτες υποδέχεται ένας άνδρας ασφάλειας, με την κονκάρδα security στο πέτο. Στο εσωτερικό στελέχη επιχειρήσεων και ζευγάρια απολαμβάνουν το γεύμα τους μετά από μία κοπιαστική ημέρα. Πάνω στα τραπέζια διακρίνονται κινητά τηλέφωνα τελευταίας τεχνολογίας, ipad (τα βλέπεις παντού) και οι κυρίες μοιάζουν να είναι βγαλμένες από τα εξώφυλλα της τελευταίας έκδοσης γυναικείων περιοδικών της Γαλλίας και της Ιταλίας.

Αυτό το σικ εστιατόριο αποτελεί την επιτομή της Νέας Ρωσίας. Μία τυπική ιστορία επιτυχίας της ανερχόμενης ρωσικής ελίτ. Ο ιδιοκτήτης του Galleria είναι από τους πιο επιτυχημένους επιχειρηματίας εστίασης της Μόσχας. Την καριέρα του την ξεκίνησε στη σοβιετική περίοδο, όταν εργάζονταν ως σερβιτόρος, ενώ σήμερα είναι ιδιοκτήτης σχεδόν 20 χώρων εστίασης.
Μετά το οικονομικό σοκ του 1998 και τις δυσκολίες της χρηματοπιστωτικής κρίσης η ρωσική οικονομία έχει πάρει και πάλι φωτιά, με καύσιμο την εκτόξευση των τιμών των πρώτων υλών, με αιχμή το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Η Μόσχα δέχεται πρώτη τις θετικές επιδράσεις της ανάπτυξης, ενώ σε όλη την αχανή χώρα, από την Αγία Πετρούπολη μέχρι την ρωσική Άπω Ανατολή, αναδεικνύονται νέα βιομηχανικά κέντρα.

Το 2010 η οικονομία της χώρας αναπτύχθηκε με ρυθμό 4%, από ύφεση 7,8% το 2009, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι πλεονασματικό (71,1 δισ. δολάρια) και η χώρα είχε συναλλαγματικά αποθέματα 479,3 δισ. δολαρίων.

Η Ρωσία είναι ένα από αστέρια των αναδυόμενων οικονομιών, τις BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Κίνα), αλλά η χώρα έχει πολλά θέματα να λύσει προκειμένου να εισέλθει σε τροχιά υγιούς ανάπτυξης. Η ευμάρεια εξαντλείται στη Μόσχα, η οποία έχει μετατραπεί σε μία από τις πιο ακριβές πόλεις του κόσμου. Δίπλα στη νέα ελίτ στριμώχνεται μια πολυπληθής εργατική τάξη που δεν έχει πρόσβαση στα οφέλη της ανάπτυξης. Το χάσμα είναι μεγαλύτερο στην περιφέρεια.

Η οικονομία παραμένει σε μεγάλο ποσοστό μια κρατικά κατευθυνόμενη οικονομία, ενώ η ακρίβεια αποτελεί τροχοπέδη για τη δημιουργία μιας πραγματικής μεσαίας τάξης. Ο πληθωρισμός το 2010 κυμάνθηκε στο 8,8% και η ανεργία στο 7,5%. Ο μέσος μισθός το 2010 ήταν περίπου 470 ευρώ και σήμερα ένας πωλητής στην Μόσχα (όπου οι μισθοί είναι καλύτεροι) αμείβεται με 500 ως 600 ευρώ. Όλοι προσπαθούν να βρουν μια δεύτερη δουλειά για να συμπληρώσουν το εισόδημά τους. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα πραγματικά εισοδήματα αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο (με μέσο ρυθμό 10,2% το 2010, ενώ το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα αυξήθηκε κατά 4,3% και οι πραγματικοί μισθοί κατά 4,2%.), αλλά διατηρείται η έντονη διαφορά μεταξύ υψηλών και χαμηλών εισοδηματικών τάξεων. Η Ρωσία είναι η τρίτη χώρα σε αριθμό εκατομμυριούχων.

Οι τιμές των ακίνητων τρέχουν με φρενήρεις ρυθμούς και πολλές οικογένειες για να καταφέρουν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της καθημερινότητας αναγκάζονται να συγκατοικούν και να μοιράζονται τα έξοδα. Πολλοί μετοικούν στα περίχωρα της Μόσχας, όπου η στέγαση είναι περισσότερο προσιτή. Κάθε ημέρα περίπου 3 εκατομμύρια Μοσχοβίτες διανύουν περισσότερα από 50 χιλιόμετρα για να πάνε στις δουλειές τους. Οι μεγάλοι λεωφόροι δεν αντέχουν το κυκλοφοριακό φόρτο και μία απόσταση μισής ώρας διανύεται ακόμη και σε 2,5 ώρες.

Σε πρόσφατη έκθεση του Γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της Ελληνικής Πρεσβείας στη Μόσχα για την πορεία της ρωσικής οικονομίας αποτυπώνονται οι ανισορροπίες: «Ο πλούτος που συγκεντρώνεται από τις εξαγωγές πρώτων υλών, είτε λόγω αντικειμενικής αδυναμίας (τεράστιο μέγεθος της χώρας, κοινωνικές και πολιτιστικές ανισότητες στο πληθυσμό, ελλιπείς υποδομές και τεχνογνωσία κλπ) είτε λόγω διαφθοράς και γραφειοκρατίας, δεν βρίσκει εύκολο τρόπο να διαχυθεί στην κοινωνία και δη σε χρήσιμες – καινοτόμες επενδύσεις, οι οποίες θα θέσουν τα θεμέλια σταθερής και μακροχρόνιας ανάπτυξης της οικονομίας».

Τραπεζικό Ελ Ντοράντο

Τα αναπτυξιακά προβλήματα φάνηκαν έντονα το 2009, όταν η οικονομία έκανε βουτιά 7,8% και έδειξε πόσο ευάλωτη είναι σε εξωγενείς παράγοντες. Ο κύκλος γενικά της ανάπτυξης τον οποίο βιώνει σήμερα η Ρωσία επηρεάσθηκε από σημαντικούς εξωτερικούς παράγοντες. Οι δύο πρώτες φάσεις (1999-2000) οδήγησαν στην υποτίμηση του ρουβλίου αρχικά και, σε συνδυασμό με την ευνοϊκή συγκυρία της αύξησης της τιμής των πετρελαιοειδών, επέτρεψαν τη δημιουργία σημαντικού εμπορικού πλεονάσματος. Μετά το 2009, αρχίζει η τρίτη περίοδος, με την ανάπτυξη της εσωτερικής ζήτησης και τη σταθεροποίηση του ρουβλίου.

Σε αυτό το νέο ανοδικό κύκλο δίνουν το «παρών» οι τρεις μεγαλύτερες τράπεζες της Κύπρου, οι οποίες αποδίδουν μεγάλη σημασία στην ανάπτυξη των εργασιών τους στη Ρωσική Ομοσπονδία. Το νέο ρωσικό κεφάλαιο έχει αξιοποιήσει το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς της Κύπρου για την πραγματοποίηση επενδύσεων στη Ρωσία. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν σε πρόσφατο συνέδριο του Economist η διακίνηση επενδύσεων από την Κύπρο προς τη Ρωσία μέχρι τον Ιούνιο του 2010 έφθασε τα 52,18 δισ. δολάρια, εκ των οποίων τα 37,89 δισ. δολάρια σε άμεσες επενδύσεις, 1,59 δισ. σε επενδυτικά χαρτοφυλάκια και άλλα 12,7 δισ. σε άλλες επενδύσεις. Αντίστοιχα, η διακίνηση επενδύσεων από τη Ρωσία προς την Κύπρο μέχρι τον Ιούνιο του 2010 είχε φθάσει τα 15,96 δισ. δολάρια, εκ των οποίων τα 12,66 σε άμεσες επενδύσεις, τα 220 εκατομμύρια σε επενδυτικά χαρτοφυλάκια και τα 3,08 δισ. δολάρια σε άλλες επενδύσεις. Τα χρήματα αυτά επενδύθηκαν κυρίως στην οικονομική διαμεσολάβηση, τη γη και τις κατασκευές.

Το κυπριακό τραπεζικό σύστημα βλέπει μία ευκαιρία και επιχειρεί να αξιοποιήσει τις αυξανόμενες διμερείς οικονομικές σχέσεις.

Η Τράπεζα Κύπρου έχει εξαγοράσει στη Ρωσία την τοπική Uniastrum και διατηρεί ένα δίκτυο με 211 καταστήματα.

Τα κέρδη, πριν από τις προβλέψεις, ανήλθαν το πρώτο τρίμηνο του 2011 σε 12 εκατ. ευρώ, από 5 εκατ. ευρώ ένα χρόνο πριν. Τα κέρδη μετά τη φορολογία ανήλθαν σε 4 εκατ. ευρώ (από 1 εκατ. ευρώ). Οι καταθέσεις αυξήθηκαν κατά 8% σε ετήσια βάση και ανήλθαν σε 1,224 δισ. ευρώ.

Η Marfin Popular Bank έχει τοποθετηθεί στη ρωσική αγορά με Rosprombank. Πρόκειται για έναν μικρότερο οργανισμό, με 30 καταστήματα, ο οποίος δίνει έμφαση στη χρηματοδότηση επιχειρήσεων. Το πρώτο τρίμηνο του 2011 οι χορηγήσεις είχαν ανέλθει σε 115 εκατ. ευρώ, οι καταθέσεις σε 134 εκατ. ευρώ, τα καθαρά κέρδη αυξήθηκαν κατά 3,1% και τα καθαρά έσοδα από τόκους κατά 3,2%.

Τα πρώτα ουσιαστικά βήματα για την ανάπτυξή της στην πολλά υποσχόμενη ρωσική αγορά επιχειρεί από τον περασμένο Ιανουάριο η Ελληνική Τράπεζα.

«Είμαστε έτοιμοι να δώσουμε κάθε στήριξη για να κερδίσουμε το στοίχημα που βάλαμε και να υλοποιήσουμε το όραμά μας για μια δυνατή παρουσία στη ρωσική αγορά», τόνισε ο ανώτατος εκτελεστικός διευθυντής της Ελληνικής Τράπεζας, Μάκης Κεραυνός, κατά τη διάρκεια της τελετής των επίσημων εγκαινίων του πρώτου καταστήματος της ρώσικης θυγατρικής της Ελληνικής Τράπεζας στη Μόσχα, της LCC CB Hellenic Bank.
Τα εγκαίνια τελέστηκαν από τον Αναπληρωτή Επικεφαλής του Τμήματος Εξωτερικών Σχέσεων της Κυβέρνησης της Μόσχας, κο Πιότρ Σεργκιέγιεβιτς Κούπρικωφ, παρουσία του Πανιερώτατου Μητροπολίτη Πάφου κ.κ. Γεώργιου και του Πανιερώτατου Μητροπολίτη Κυρήνης κ.κ. Αθανάσιου.

Η Ελληνική Τράπεζα επέλεξε την οργανική ανάπτυξη (και όχι την εξαγορά δικτύου) έχοντας ως βάση το ρωσικό πελατολόγιο από το υφιστάμενο χαρτοφυλάκιο της Διεθνούς Τραπεζικής. Στόχος είναι η επιλεκτική χρηματοδότηση και το χτίσιμο βήμα – βήμα ενός κερδοφόρου χαρτοφυλακίου.

«Ξεκινούμε στη Ρωσία σε μια περίοδο ανάκαμψης της οικονομίας της, σε μια περίοδο θετικής ψυχολογίας και αισιοδοξίας για το μέλλον», σημείωσε ο κ. Κεραυνός.

Ο Όμιλος της Ελληνικής Τράπεζας διαθέτει δύο Γραφεία Αντιπροσωπείας στη Ρωσική Ομοσπονδία, ένα στη Μόσχα και ένα στην Αγία Πετρούπολη. Ταυτόχρονα ο Τομέας Διεθνών Επιχειρήσεων του Ομίλου ανέπτυξε σχέσεις με ένα μεγάλο αριθμό ρωσικών επιχειρήσεων.

«Οι συνεργασίες μεταξύ Ρώσων και Κυπρίων επιχειρηματιών αυξάνονται κάθε χρόνο με τη Ρωσία να διαδραματίζει ένα καθοριστικό ρόλο στη διεθνή οικονομία όπως μας δείχνουν και τα στοιχεία για τις επενδύσεις που γίνονται από και προς τη χώρα», ανέφερε από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ελληνικής Τράπεζας Ανδρέας Παναγιώτου.

Γιάννης Σεϊτανίδης, seitanid@gmail.com