ο τελευταίο διάστημα τα τραπεζικά ιδρύματα της Κύπρου δέχονται όλο και περισσότερα τηλεφωνήματα από πελάτες του εξωτερικού (κυρίως εξ ανατολών), οι οποίοι ρωτούν για την οικονομική κατάσταση στη χώρα, τις υποβαθμίσεις και τα… «κουρέματα».
Φυγή κεφαλαίων δεν υπάρχει (δεν προκύπτει άλλωστε και από τα στατιστικά που δημοσιεύει η Κεντρική Τράπεζα), αλλά το κλίμα δυσχεραίνεται. Ο αγώνας που δίνουν καθημερινά οι εμπορικές τράπεζες της Κύπρου είναι πολυμέτωπος και επίπονος. Σε ανύποπτο χρόνο ο επικεφαλής οικονομολόγος της Eurobank, Γκίκας Χαρδούβελης, είχε επισημάνει στην «Κ» ότι το κρίσιμο για την Κύπρο είναι να μην μπει στο κάδρο των προβληματικών οικονομιών της περιφέρειας της Ευρωζώνης.
Οι υποβαθμίσεις του τελευταίου εξαμήνου θολώνουν ακόμη περισσότερο τη θέση της Κύπρου και επιβεβαιώνουν όλους όσοι ζητούν τη λήψη δημοσιονομικών μέτρων (ανάμεσά τους η Κεντρική Τράπεζα και οι διοικήσεις των εμπορικών τραπεζών) για να κλείσει ο κύκλος των υποβαθμίσεων. Το αιτιολογικό της συνεχούς υποβάθμισης της πιστοληπτικής αξιολόγησης της κυπριακής οικονομίας πατά σε δύο πυλώνες: ο πρώτος είναι η κατάσταση στην Ελλάδα και ο δεύτερος τα δημοσιονομικά ελλείμματα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αν η Κύπρος ακολουθούσε μια πορεία που θα οδηγούσε σύντομα σε πλεονάσματα, οι παραδοχές των αξιολογήσεων θα άλλαζαν. Υποβαθμίσεις πιθανότατα να υπήρχαν (δεδομένων των ελληνικών προβλημάτων), αλλά η βαθμολόγηση δεν θα έφτανε ένα βήμα πριν την έξοδο της Κύπρου από την κατηγορία Α. Συνακόλουθα, η βαθμολόγηση των κυπριακών τραπεζών θα ήταν καλύτερη, καθώς το κυπριακό Δημόσιο θα ήταν σε θέση να βοηθήσει τον πιστωτικό τομέα αν η κατάσταση στην Ελλάδα ξέφευγε από τον έλεγχο.

Ο δανεισμός στην Ελλάδα

Ακολουθώντας το μοτίβο των τελευταίων μηνών, ο οίκος Fitch, μετά την υποβάθμιση της Κυπριακής Δημοκρατίας, έθεσε σε αρνητική παρακολούθηση τις δύο μεγάλες εμπορικές τράπεζες, την Τράπεζα Κύπρου και τη Marfin Popular Bank. H Ελληνική Τράπεζα διατηρήθηκε σε σταθερή προοπτική, καθώς η έκθεσή της στην Ελλάδα είναι μικρότερη. Το πρόβλημα, τώρα, δεν εντοπίζεται στην έκθεση σε ελληνικά κρατικά ομόλογα, αλλά στο ελληνικό δανειακό χαρτοφυλάκιο.

Η Marfin Popular έχει στην Ελλάδα το 46% των συνολικών της χορηγήσεων, η Τράπεζα Κύπρου το 35% και η Ελληνική Τράπεζα το 18%. Πρακτικά ένα σημαντικό μέρος του ενεργητικού είναι εκτεθειμένο σε ένα περιβάλλον ύφεσης, το οποίο ευνοεί την αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και οδηγεί σε αύξηση των προβλέψεων. Ο Fitch αναμένει ότι η ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου στην Ελλάδα θα επιδεινωθεί περαιτέρω, καθώς η ελληνική οικονομία συνεχίζει να πλήττεται από την εφαρμογή των μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης.

Μια ματιά στα αποτελέσματα των τριών τραπεζών δείχνει ότι η δραστηριότητα στην Ελλάδα δεν συνεισφέρει στην κερδοφορία των τραπεζών. Αντίθετα, οι εργασίες στην Κύπρο και σε τρίτες χώρες είναι αυτές που κρατούν σε ικανοποιητικά επίπεδα τα αποτελέσματα.

Ειδικότερα, η συνεισφορά στα κέρδη της Τράπεζας Κύπρου από τις δραστηριότητες στην Ελλάδα έπεσε στο 2% το πρώτο τρίμηνο του 2011, από 12% ένα χρόνο πριν, με κέρδη (μετά τη φορολογία) μόλις 1 εκατ. ευρώ, από 10 εκατ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2010, καταγράφοντας πτώση 89%. Η συνεισφορά της ρωσικής αγοράς στη συνολική κερδοφορία αυξήθηκε στο 6% από 1% το 2010. Τα δάνεια σε καθυστέρηση αυξήθηκαν στο 7,6% επί του συνόλου των δανείων στο τέλος του τρίτου τριμήνου, έναντι 7,3% το τέταρτο τρίμηνο του 2010.

Στη Marfin Popular Bank o δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων έφτασε το 8% και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια από την Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 135 εκατ. ευρώ (από αύξηση 62 εκατ. ευρώ το τέταρτο τρίμηνο του 2010), ενώ για τις δραστηριότητες εκτός Ελλάδας μειώθηκαν κατά 17 εκατ. ευρώ, ως αποτέλεσμα της σημαντικής βελτίωσης που παρουσίασαν οι αγορές Κύπρου, Ουκρανίας και Ρουμανίας.

Η Ελληνική Τράπεζα συνεχίζει να αιμορραγεί στην Ελλάδα, αλλά το ξεκαθάρισμα του χαρτοφυλακίου στο ελληνικό δίκτυο έχει αποκαλύψει όλους τους σκελετούς. Στην Ελλάδα η ζημία πριν τη φορολογία αυξήθηκε στα 15,4 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με ζημία 3,4 εκατ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2010. O δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων ανήλθε στο 10,3%.
seitanid@gmail.com

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» στις 5 Ιουνίου 2011