Το πρώτο τεστ για το 2011, η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του πρώτου τριμήνου, πέρασε με επιτυχία για τις κυπριακές τράπεζες, ενώ θετική εικόνα εξέπεμψαν και οι ελληνικές τράπεζες, μέσα στο γενικότερο άνυδρο κλίμα της ελληνικής οικονομίας.

Ωστόσο, οι προκλήσεις και οι δυσκολίες παραμένουν, με την αβεβαιότητα για την κρίση στην Ελλάδα να κυριαρχεί. Σε αυτό το ρευστό περιβάλλον το βάρος πέφτει στη διαχείριση των επισφαλειών και των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η διατήρηση σε χαμηλά επίπεδα των «κόκκινων» δανείων αποτελεί το κλειδί για να μην εξαφανιστούν τα κεφάλαια και η ρευστότητα που συγκεντρώνουν με μεγάλο κόπο (και φροντίζουν ως κόρη οφθαλμού) και οι τρεις μεγάλες τράπεζες της Κύπρου.

Την περασμένη εβδομάδα η Marfin Popular Bank προέβη σε έκδοση της πρώτης σειράς Καλυμμένων Αξιογράφων ύψους 1 δισ. ευρώ, διάρκειας 2 ετών με δυνατότητα παράτασης 1 έτους, με επιτόκιο 3M Euribor πλέον περιθωρίου 2% ετησίως.

Παρενέργεια της προσπάθειας διατήρησης σε χαμηλά επίπεδα των επισφαλειών (με βασικό εργαλείο τις αναδιαρθρώσεις δανείων) είναι και η χαμηλή πιστωτική επέκταση. Η Τράπεζα Κύπρου, με κέρδη 71 εκατ. ευρώ στο τρίμηνο (μειωμένα κατά 13% σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του 2010) είδε τα κέρδη της από την Ελλάδα να περιορίζονται μόλις στο 1 εκατ, ευρώ (κάμψη 89%), ενώ η κερδοφορία στην Κύπρο ήταν 60 εκατ. ευρώ (μείωση 3%). Σημαντική βελτίωση παρουσίασαν τα μεγέθη του ομίλου στη Ρωσία, με το πρώτο τρίμηνο να κλείνει με κέρδη ύψους 4 εκατ. ευρώ (έναντι 1 εκατ. ευρώ).

Το ποσοστό των δανείων με καθυστερήσεις πέραν των τριών μηνών, τα οποία δεν είναι πλήρως εξασφαλισμένα («μη εξυπηρετούμενα δάνεια») επί του συνόλου των δανείων του Συγκροτήματος ανήλθε στο 7,6% στις 31 Μαρτίου 2011 έναντι 7,3% στις 31 Δεκεμβρίου 2010.

Οι προβλέψεις για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων ανήλθαν στα 79 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 4% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2010, αλλά μειωμένες κατά 46% σε σχέση με τις προβλέψεις του τέταρτου τριμήνου 2010. Τα υπόλοιπα των δανείων ανήλθαν στα 29,1 δισ. ευρώ, ενισχυμένα κατά 7% σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα, ενώ οι καταθέσεις διαμορφώθηκαν στα 32,2 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 10%. Το 35% των δανείων βρίσκεται στην Ελλάδα (αυξήθηκε κατά 3%) και το 49% στην Κύπρο (αυξήθηκε κατά 8%).

H Marfin Popular Bank παρουσίασε κέρδη 71 εκατ. ευρώ, έναντι 41,7 εκατ. το αντίστοιχο διάστημα του 2010. Αν αφαιρεθούν τα έκτακτα έσοδα από την πώληση της θυγατρικής στην Αυστραλία, τα κέρδη του ομίλου περιορίζονται στα 20,6 εκατ. ευρώ.

Τα αναπροσαρμοσμένα συνολικά έσοδα ήταν 4% χαμηλότερα, κυρίως λόγω της, κατά 23%, πτώσης των χρηματοοικονομικών εσόδων. Σε ετήσια βάση το σύνολο των χορηγήσεων ενισχύθηκε κατά 0,8%, φτάνοντας τα 26,6 δισ. ευρώ, ενώ οι καταθέσεις διαμορφώθηκαν στα 24 δισ. ευρώ παρουσιάζοντας πτώση κατά 1%.

Το σύνολο του ενεργητικού τού ομίλου ανήλθε στα 40,5 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας σε ετήσια βάση πτώση κατά 2,9%. Οι καταθέσεις ανήλθαν στα 24 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας πτώση κατά 1,3%. Στην Ελλάδα το χαρτοφυλάκιο χορηγήσεων μειώθηκε κατά 3% σε ετήσια βάση και 2% σε τριμηνιαία βάση και διαμορφώθηκε στα 13,6 δισ. ευρώ. Ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων για το σύνολο του ομίλου διαμορφώθηκε σε 8% το πρώτο τρίμηνο 2011, από 7,5% το τέταρτο τριμήνου 2010. Οι προβλέψεις ανήλθαν σε 78,4 εκατ. σημειώνοντας αύξηση 10% σε ετήσια βάση, ενώ ο δείκτης κάλυψης μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων για το α΄ τρίμηνο διαμορφώθηκε σε 48%. Το 46% των δανείων έχει χορηγηθεί στην Ελλάδα και το 40% στην Κύπρο.

Κοινό στοιχείο (και κοινό πρόβλημα) αποτελεί η αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η συντηρητική πιστωτική επέκταση. Η Marfin Popular Bank εμφανίζεται να μειώνει θέσεις, αλλά και οι επιδόσεις της Τράπεζας Κύπρου κινούνται σε επίπεδα που δεν δείχνουν δυναμισμό. Ας μη ξεχνάμε ότι η κύρια εργασία κάθε τράπεζας είναι η χορήγηση δανείων, Στη Ρωσία, για παράδειγμα, τα υπόλοιπα των δανείων για την Τράπεζα Κύπρου αυξήθηκαν κατά 18%.

Τα δημόσια οικονομικά
Οι τραπεζίτες έχουν το βλέμμα τους στραμμένο τόσο προς την Ελλάδα (όπου βρίσκεται περίπου το 40% των δανείων που έχουν χορηγήσει) όσο και στο εσωτερικό της Κύπρου.

Προς το δεύτερο μέτωπο πιέζουν πλέον ανοικτά και δημόσια υπέρ της λήψης μέτρων εξυγίανσης των δημόσιων οικονομικών, ώστε να σταματήσει ο χορός των υποβαθμίσεων. Οι υποβαθμίσεις ανεβάζουν το κόστος του χρήματος και στις σημερινές συνθήκες κάθε αύξηση του κόστους δανεισμού (ακόμη και κατά μία μονάδα βάσης) έχει μεγάλο βάρος.

Στις γενικές συνελεύσεις της Τράπεζας Κύπρου και της Ελληνικής Τράπεζας, οι επικεφαλής των τραπεζικών οργανισμών επέμειναν στην ανάγκη άμεσης λήψης μέτρων, χωρίς να στρογγυλεύουν τις θέσεις τους.

Έκκληση προς την κυβέρνηση και τα πολιτικά κόμματα να προχωρήσουν στη λήψη μέτρων για την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών και τη διαφύλαξη της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, απηύθυνε ο ανώτατος εκτελεστικός διευθυντής της Ελληνικής Τράπεζας, Μάκης Κεραυνός.

Τόνισε την ανάγκη ο κρατικός προϋπολογισμός να αποδίδει πρωτογενή πλεονάσματα και να γίνουν εντατικές προσπάθειες για να επανέλθει η κυπριακή οικονομία σε ρυθμούς υψηλής ανάπτυξης.

«Είναι πολύ σημαντικό να ενεργήσουμε σήμερα, όχι αύριο, γιατί τα περιθώρια χρόνου έχουν εξαντληθεί», σημείωσε από την πλευρά του ο διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Κύπρου, Ανδρέας Ηλιάδης. «Χρειάζεται να πείσουμε τις αγορές και τους οίκους αξιολόγησης ότι η κυπριακή οικονομία και οι προοπτικές της είναι ισχυρές και πάνω απ’ όλα ότι η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη και έτοιμη για να λάβει όλα τα μέτρα που χρειάζονται. Είναι η ώρα των πράξεων. Έτσι, εάν οι οίκοι αξιολόγησης συνεχίσουν τις υποβαθμίσεις τους, τότε όλη η πρόοδος που συντελέστηκε στην Κύπρο τις τελευταίες δεκαετίες θα τεθεί σε κίνδυνο», ανέφερε προσδίδοντας πιο δραματικό χαρακτήρα στις προκλήσεις της συγκυρίας.

seitanidisi@kathimerini.com.cy

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» στις 29 Μαϊου