Στη σκιά της αφρικανικής σκόνης που έχει σκεπάσει την Κύπρο, υπό την πίεση των δημοσιονομικών προβλημάτων και εν αναμονή της νέας τριμερούς συνάντησης στη Γενεύη, στις 7 Ιουλίου, για το Κυπριακό, περισσότεροι από 500.000 ψηφοφόροι προσέρχονται σήμερα στις κάλπες για να αναδείξουν τη νέα Βουλή των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Στις σημερινές εκλογές το διακύβευμα δεν αφορά άμεσα την κυβέρνηση (αυτή δεν αλλάζει την επομένη των εκλογών, καθώς το πολιτειακό σύστημα είναι Προεδρικό και ο Πρόεδρος που ασκεί την εκτελεστική εξουσία εκλέγεται απευθείας από το λαό και δεν χρειάζεται την εμπιστοσύνη της Βουλής για να κυβερνά), αλλά αποτελεί μια ψήφο που θα κρίνει τη μέχρι σήμερα διακυβέρνηση της χώρας από το Δημήτρη Χριστόφια και θα καθορίσει εν πολλοίς τις ισορροπίες για τις επόμενες προεδρικές εκλογές, το 2013.

Ο Πρόεδρος Χριστόφιας είχε εκλεγεί το 2008 με υψηλές προσδοκίες –ειδικά για την επίλυση του Κυπριακού-  αλλά σήμερα δέχεται ισχυρές πιέσεις τόσο για την πορεία των διαπραγματεύσεων στο εθνικό θέμα, όσο και για τα πεπραγμένα της εσωτερικής διακυβέρνησης. Είναι η πρώτη φορά που οι ψηφοφόροι δηλώνουν στις δημοσκοπήσεις ότι τα θέματα της καθημερινότητας έχουν βαρύτητα στη ψήφο τους ανάλογη με αυτή που έχει το Κυπριακό.

Η μεταστροφή δεν είναι τυχαία. Μετά από μια μακρά περίοδο μηδενικών οικονομικών προβλημάτων, η κυπριακή οικονομία είναι αντιμέτωπη με δημοσιονομικά ελλείμματα, ένα αυξανόμενο δημόσιο χρέος και ανεργία. Τα δεδομένα δεν είναι συγκρίσιμα με την Ελλάδα (η κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχο φέτος έλλειμμα 4,5% για το 2011, το δημόσιο χρέος είναι λίγο πιο πάνω από το 60% του ΑΕΠ και ανεργία στο 7,2%), αλλά για μια οικονομία και κοινωνία που είχε καταφέρει να παρουσιάζει ακόμη και δημοσιονομικό πλεόνασμα και είχε επιτύχει συνθήκες σχεδόν πλήρους απασχόλησης, οι σημερινές επιδόσεις στην οικονομία κρίνονται από την πλειοψηφία ως απογοητευτικές. Στα οικονομικά προβλήματα έχουν προστεθεί και κοινωνικά προβλήματα, με αιχμή το μεταναστευτικό.

Ο κομμουνιστής πρόεδρος

Με τα παραπάνω δεδομένα το αποτέλεσμα της κάλπη θα κρίνει τις ισορροπίες μέχρι τις επόμενες προεδρικές εκλογές του 2013. Ο Δημήτρης Χριστόφιας κυβερνά σήμερα με τη στήριξη του κουμμουνιστικού Ανορθωτικού Κόμματος Εργαζόμενου Λαού (ΑΚΕΛ) και του κεντρώου Δημοκρατικού Κόμματος (ΔΗΚΟ) συνεχίζοντας τη συνεργασία των δύο κομμάτων που είχε φέρει την εκλογή του Τάσσου Παπαδόπουλου στην Προεδρία της Δημοκρατίας το 2003 και μάλιστα από την πρώτη Κυριακή.
Στην κυβέρνηση μετέχουν υπουργοί και από τα δύο κόμματα – για παράδειγμα υπουργός Εξωτερικών είναι ο Μάρκος Κυπριανού, γιος του πρώην Προέδρου Σπύρου Κυπριανού και ιστορικού ηγέτη του ΔΗΚΟ- αλλά τους τελευταίους μήνες οι σχέσεις των δύο κομμάτων έχουν περάσει από σαράντα κύματα. Το καλοκαίρι το ΔΗΚΟ καταψήφισε το κυβερνητικό νομοσχέδιο που προέβλεπε σειρά δημοσιονομικών μέτρων με αιχμή την αύξηση της φορολογίας των επιχειρήσεων κατά 1% (από 10% στο 11%) για δύο χρόνια. Το ΔΗΚΟ, όπως και η αξιωματική αντιπολίτευση, ο Δημοκρατικός Συναγερμός, ζητούν περικοπές στο Δημόσιο τομέα και μια ουσιαστική παρέμβαση στο συνταξιοδοτικό. Παράλληλα υπάρχει μια σαφής διαφορά απόψεων για τον Κυπριακό και για τις προτάσεις που καταθέτει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στις συνομιλίες με τους τουρκοκύπριους, όπως η πρόταση για εκ περιτροπής άσκηση της Προεδρίας, τη φύση του νέου κράτους, την παραμονή 50.000 εποίκων και τη διευθέτηση των περιουσιών των ελληνοκυπρίων στα κατεχόμενα. Ωστόσο το ΔΗΚΟ δεν αποχωρεί από την κυβέρνηση με το αιτιολογικό ότι προτιμά να συνδιαλέγεται εκ των έσω με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και να επηρεάζει τη λήψη αποφάσεων, παρά να ασκεί αντιπολίτευση.

Τα εκλογικά σενάρια

Αν ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ εξασφαλίσουν κοινοβουλευτική δύναμη που θα τους επιτρέψει να εκλέξουν Πρόεδρο της Βουλής (το εκλογικό σύστημα είναι η απλή αναλογική) τότε το πιθανότερο είναι ότι η συνεργασία θα συνεχιστεί. Αυτή η προοπτική ώθησε την αξιωματική αντιπολίτευση, το Δημοκρατικό Συναγερμό (ΔΗΣΥ), να θέσει δια του ευρωβουλευτή Γιάννη Κασσουλίδη (και αντιπάλου του Δημήτρη Χριστόφια στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών του 2008) το ερώτημα στους ψηφοφόρους του ΔΗΚΟ αν γνωρίζουν πραγματικά πως θα αξιοποιήσει η ηγεσία του κόμματος τη ψήφο τους και κάλεσε τους ψηφοφόρους του ΔΗΚΟ που τον στήριξαν στις προεδρικές εκλογές να ψηφίσουν το ΔΗΣΥ. Η στρατηγική του ΔΗΣΥ είναι σαφής, αποσκοπώντας να αντλήσει ψήφους από το κέντρο και να αποδυναμώσει τη συγκυβέρνηση.

Στις προηγούμενες εκλογές του 2006 πρώτο κόμμα είχε αναδειχθεί το ΑΚΕΛ, με 31,13% και ακολούθησε ο Δημοκρατικός Συναγερμός, με 30,34%, το Δημοκρατικό Κόμμα με 17,92%, η σοσιαλιστική ΕΔΕΚ με 8,91%, το Ευρωπαϊκό Κόμμα (αποτελείται από στελέχη που είχαν διαφωνήσει με το «ναι» στο Σχέδιο Ανάν που είχε πει η ηγεσία του ΔΗΣΥ) και οι Οικολόγοι με 1,95%. Σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις που δημοσιεύτηκαν κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου πρώτο κόμμα είναι το ΔΗΣΥ, αλλά το τελευταίο διάστημα το ΑΚΕΛ εμφανίζεται (δημοσκοπικά) να αυξάνει τη συσπείρωσή του και να μειώνει τη διαφορά κάτω από το 1%.

Οι έδρες

Πρακτικά αυτό που θα κρίνει την επόμενη ημέρα (δηλαδή τις συμμαχίες που θα έχουν ορίζοντα και τις προεδρικές εκλογές του 2013) δεν είναι η πρωτιά στις εκλογές, αλλά η κατανομή των εδρών στη Βουλή. Ο μαγικός αριθμός είναι ο «29», ο ελάχιστος αριθμός των εδρών για να εκλεγεί ο Πρόεδρος της Βουλής. Στην προηγούμενη Βουλή ΑΚΕΛ και ΔΗΣΥ μοιράζονταν από 19 έδρες, το ΔΗΚΟ είχε 11, η ΕΔΕΚ 5, το ΕΥΡΩΚΟ 3 και οι Οικολόγοι 1. ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ εξέλεξαν άνετα Πρόεδρο της Βουλής αρχικά τον τότε ηγέτη του ΑΚΕΛ, Δημήτρη Χριστόφια, και το 2008 τον Πρόεδρο του ΔΗΚΟ, Μάριο Κάρογιαν, μετά την εκλογή Χριστόφια στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Οι δημοσκοπήσεις έχουν βγάλει αρκετά σενάρια, και το κλειδί για τις έδρες και τις συμμαχίες είναι οι επιδόσεις των μικρότερων κομμάτων, του ΕΥΡΩΚΟ και των Οικολόγων, αλλά και η στάση που θα τηρήσει η ΕΔΕΚ.

Η τελευταία δημοσκόπηση του ΡΙΚ (με κάλπη και όχι τηλεφωνική που έγινε από τις εταιρείες Public Issue και τη Cymar) έδειξε ως πρώτο κόμμα το ΔΗΣΥ με 30% (36% με αναγωγή των αναποφάσιστων) διεκδικώντας 21 έδρες, δεύτερο το ΑΚΕΛ με ποσοστό 28% (34% με αναγωγή) και διεκδικεί 20 έδρες και τρίτο το ΔΗΚΟ με 12,5% (15% με αναγωγή) και 10 βουλευτές. Αν επαληθευτεί η δημοσκόπηση σε πρόθεση ψήφου τότε ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ θα συνεχίσουν την κοινή τους πορεία. Η ΕΔΕΚ ακολουθεί με 6% (7% με αναγωγή) και 4 έδρες, το ΕΥΡΩΚΟ με 2,5% (3% με αναγωγή) και χάνει δύο έδρες και τελευταίοι οι Πράσινοι που διατηρούν τη μία τους έδρα. Εναλλακτική αναγωγή των αναποφάσιστων δείχνει ότι ΔΗΣΥ μπορεί να κινηθεί από 35-38%, το ΑΚΕΛ από 33-36%, το ΔΗΚΟ από 14,5-17,5%, η ΕΔΕΚ από 6-8%, και το ΕΥΡΩΚΟ και οι Οικολόγοι από 2,5% έως και 3,5%.
seitanid@gmail.com