Ουσιαστική μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος της Κύπρου ζητά ο Σύνδεσμος Αναλογιστών Κύπρου, ο οποίος προειδοποιεί με κατάρρευση του συστήματος το 2020 αν δεν ληφθούν μέτρα.
«Αν δεν ληφθούν αποφασιστικά μέτρα πολιτικής για την ενίσχυση της βιωσιμότητας και της επάρκειας του συνολικού συνταξιοδοτικού συστήματος, το κόστος της προσαρμογής θα κληθούν να το πληρώσουν αργότερα είτε οι μελλοντικοί εργαζόμενοι είτε οι μελλοντικοί συνταξιούχοι, οι οποίοι, ενδέχεται να μην είναι προετοιμασμένοι για συντάξεις χαμηλότερες απ’ αυτές που προσδοκούσαν», υπογραμμίζουν οι κύπριοι αναλογιστές.
Ο Σύνδεσμος σε εκτενή ανάλυσή του, με αφορμή την Πράσινη Βίβλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για επαρκή, βιώσιμα και ασφαλή ευρωπαϊκά συνταξιοδοτικά συστήματα, επισημαίνει ότι «τα 7 δις. ευρώ αποθεματικά του Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΤΚΑ), έχουν μετατραπεί σε ένα «θεωρητικό» ταμείο, μέσω του λεγόμενου δανεισμού του κράτους από το ΤΚΑ, το οποίο δεν είναι διαθέσιμο για την κάλυψη μελλοντικών συνταξιοδοτικών ωφελημάτων».
Με βάση τις αναλογιστικές μελέτες του ΤΚΑ, για την κάλυψη των ωφελημάτων που παρέχει το ΤΚΑ μετά το 2020, μέρος του «χρέους» αυτού πρέπει να αρχίσει να εξοφλείται. Για να πληρωθούν οι προβλεπόμενες συντάξεις μέχρι και το 2050, πρέπει να εξοφληθεί ολόκληρο το «χρέος» των 7 δισ. ευρώ προς το ΤΚΑ.
«Δεδομένου ότι τα αποθεματικά αυτά δεν υπάρχουν, τότε ο μοναδικός τρόπος αποπληρωμής είναι με κρατικό δανεισμό, αύξηση ή ανακατανομή φορολογικών εσόδων, εκποίηση κρατικής περιουσίας ή συνδυασμό όλων των πιο πάνω.
Η εκτίμηση του Συνδέσμου Αναλογιστών Κύπρου είναι ότι το ισοζύγιο χρηματοροών του ΤΚΑ (δηλαδή η σχέση εισφορών και παροχών) πιθανό να ανατραπεί σε αρνητικό από αυτή τη δεκαετία και τυχόν αδυναμία εξόφλησης όλου ή και μέρους του «χρέους» προς το ΤΚΑ, θα καταστήσει το Ταμείο μη
βιώσιμο γύρω στο 2020», τονίζει ο Σύνδεσμος ο οποίος καταθέτει το προβληματισμό του κατά πόσο η σημερινή δημοσιονομική κατάσταση της χώρας επιτρέπει την αποπληρωμή αυτού του «χρέους» και θεωρεί ότι η
βιωσιμότητα του ΤΚΑ μέχρι το 2050 είναι ανέφικτη χωρίς την άμεση υιοθέτηση σημαντικών διαρθρωτικών αλλαγών και ολοκληρωμένων λύσεων για το συνολικό συνταξιοδοτικό πλαίσιο.
Ο Σύνδεσμος Αναλογιστών προτείνει τα εξής μέτρα:
1. Αύξηση του ορίου κανονικής ηλικίας συνταξιοδότησης.
2. Εξισορρόπηση των εισφορών και των παροχών με κοινωνικά δίκαιο και σωστό τρόπο.
3. Εξέταση νέου δομικού τύπου παροχών από το ΤΚΑ για νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας.
4. Θεσμοθέτηση του πλαισίου και παροχή επιπλέον κινήτρων στον ιδιωτικό τομέα για προώθηση της εθελοντικής αποταμίευσης μέσω Επαγγελματικών Ταμείων και μέσω ατομικών συνταξιοδοτικών σχεδίων που να αποσκοπούν στη συμπλήρωση της κρατικής σύνταξης.
5. Ρύθμιση του ρόλου των Επαγγελματικών Ταμείων (π.χ. Ταμεία Προνοίας), με τις ακόλουθες αλλαγές στο πλαίσιο λειτουργίας των Ταμείων αυτών:
α. Να απαγορευθεί η λήψη των ωφελημάτων παρά μόνο για συνταξιοδοτικούς σκοπούς (δηλαδή να απαγορευθούν ή λήψη δανείων από Ταμεία και η παροχή ωφελημάτων κατά την αλλαγή εργοδότη).
β. Να περιοριστεί η λήψη των ωφελημάτων σε εφάπαξ μορφή και το υπόλοιπο να μετατρέπεται υποχρεωτικά σε ισόβια σύνταξη
γ. Να θεσμοθετηθεί πλαίσιο μεταφοράς των αποθεματικών ενός υπαλλήλου από ταμείο σε ταμείο όταν αλλάζει εργοδότη
δ. να μελετηθεί η πιθανότητα ενοποίησης Ταμείων Προνοίας στη βάση οικονομικής δραστηριότητας ή βιομηχανικού τομέα, αντί μιας επιχείρησης, ώστε να καταστεί πιο αποτελεσματική η λειτουργία τους.